Crisis en de staat

Door Redactie

26 september 2008

Hoe politici u bang maken en zo alle macht naar zich toe trekken.

Het plan van Paulson is aangenomen door het Amerikaanse Congres. [update 29-09: het plan is alsnog voorlopig van de baan] De hele week zijn burgers en Congresleden door Paulson, Bernanke en anderen bang gemaakt en onder druk gezet: als dit plan niet aangenomen wordt, als we nu geen drastische actie ondernemen, gaat de hele economie onderuit en zal niemand gespaard worden!

De retoriek van de Amerikaanse overheid doet denken aan de retoriek van milieuactivisten en de retoriek direct na 11 september 2001.

Dit doet denken aan de retoriek van milieuactivisten zoals Al Gore die stellen dat we nu actie moeten ondernemen, dat we nu drastisch moeten ingrijpen in onze energievoorziening en economie omdat het anders te laat is en de aarde naar de knoppen gaat.

Ook doet het denken aan de retoriek van Bush c.s. inzake terrorisme, vooral direct na 9-11: we moeten nu drastische maatregelen nemen omdat anders de terroristen Amerika met biologische of zelfs nucleaire ('dirty bombs') middelen zullen aanvallen.

En in alle gevallen worden er ook drastische maatregelen genomen met groot effect (denk bijvoorbeeld aan de Patriot Act, de oorlog in Irak, biobrandstoffen, CO2 uitstoot beperkingen, nieuw belastingen, enzovoorts)

Deze BBC documentaire beschreef de overtuigingskracht van dit soort doemscenario's als The Power of Nightmares. En dit is wat we vandaag de dag ook weer zien, nu op economisch en financieel gebied. Maar is er eigenlijk wel sprake van zo'n diepgaande crisis?



Bob Higgs, auteur van het briljante standaardwerk Crisis and Leviathan dat handelt over hoe de Amerikaanse overheid de afgelopen eeuwen steeds crises (of zogenaamde crises) gebruikte om haar macht te vergroten, heeft zijn twijfels. 

Is het middel niet vele malen erger dan de kwaal?

Natuurlijk zijn er verschillende banken omgevallen en zijn andere falende instituten door de Amerikaanse overheid met geld van de burgers overeind gehouden, maar is dit niet enkel een gezonde reactie op een ongezonde situatie? Is dit niet hoe de markt afrekent met de gevolgen van het geldscheppende beleid van de Federal Reserve van de afgelopen jaren, of met de gevolgen van de Community Reinvestment Act?

En is het middel, Paulsons plan om allerlei instellingen de facto te nationaliseren en miljarden en mogelijk biljoenen dollars te besteden om falende bedrijven overeind te houden, niet vele malen erger dan deze tijdelijke kwaal?

Vroeger deed de Amerikaanse overheid weinig tot niets in het geval van economische depressies en zo losten deze zich binnen enkele maanden, hooguit een jaar, zelf weer op. Pas vanaf de Grote Depressie in de jaren dertig greep de overheid direct massaal in. Deze depressie duurde als gevolg hiervan dan ook bijna 15 jaar! Staat ons nu hetzelfde te wachten?

Kijk hier voor Higgs' artikel. En hier zijn wat ontnuchterende grafieken over de huidige economische situatie.

Koen Swinkels