Maar heeft inflatie geen andere oorzaken?

Door Geld & Inflatie FAQ

5 september 2008

Waarom alles wat je ooit over oorzaken voor inflatie hoorde onjuist is.

Hoewel je vaak andere verklaringen voor prijsinflatie dan de toename van de geldhoeveelheid hoort, kunnen deze simpelweg niet correct zijn. 

Politici, consumenten en vakbonden geven de schuld voor prijsinflatie vaak aan bedrijven die de prijzen voor goederen en diensten verhogen. Deze bedrijven op hun beurt kunnen weer zeggen dat ze hun prijzen wel moeten verhogen omdat de groothandelaren waarvan ze hun goederen kopen hun prijzen weer verhoogd hebben. Maar die groothandelaren kunnen dan weer de schuld voor hun gestegen prijzen geven aan de producenten van de goederen die op hun beurt hun gestegen prijzen weer wijten aan de gestegen prijzen voor grondstoffen zoals olie. 

Werkgevers en politici kunnen ook vakbonden de schuld geven omdat deze te hoge looneisen stellen en zo de kosten voor de productie van goederen of de levering van diensten verhogen waardoor bedrijven hun prijzen wel moeten verhogen. 

Weer een andere verklaring die vaak wordt gehoord is dat in tijden van economische groei de vraag naar producten en diensten stijgt waardoor de prijzen stijgen. 

Op het eerste gezicht lijken deze verklaringen alleszins redelijk, maar als we ze nader bestuderen, zien we dat ze onzinnig zijn. Drie factoren worden namelijk niet in beschouwing genomen:

1. Prijsinflatie is een stijging van de gemiddelde prijs. Dit kan alleen maar gebeuren als de totale geldhoeveelheid toeneemt. Als bijvoorbeeld olie duurder wordt of wanneer hebzuchtige bedrijven hun producten duurder maken, betekent dit alleen dat deze producten en diensten duurder worden ten opzichte van alle andere producten en diensten in de economie. Maar de gemiddelde prijs voor alle producten blijft gelijk.
 
Het kan in principe voorkomen dat een grote natuurramp voor de vernietiging van allerlei goederen zorgt, of dat een natuurlijke hulpbron plots aan het opraken is, waardoor er bij eenzelfde hoeveelheid geld een kleinere hoeveelheid goederen is. Dit zou ook prijsinflatie ten gevolg hebben. Maar dit zijn uiterst zeldzame gebeurtenissen.

2. In een vrije markt kunnen bedrijven de prijzen van hun producten niet verhogen zonder daarvan negatieve consequenties te ondervinden omdat ze nu eenmaal met concurrentie te maken hebben. Als ze hun prijzen verhogen, kunnen hun concurrenten hun klanten lokken door hun prijzen gelijk te houden of niet zo sterk te laten stijgen. Dit is hoe de vrije markt werkt. 

3. Prijsinflatie kan nooit veroorzaakt worden door economische groei omdat de definitie van economische groei is dat er meer producten in de economie komen en/of dat de kwaliteit van producten stijgt. Als op hetzelfde moment de geldhoeveelheid gelijk blijft zal de gemiddelde prijs van een product juist dalen. 

Volgende week het tiende deel in deze Geld & Inflatie FAQ 'Wie veroorzaakt inflatie?'