Johan Norberg over de mythes van de Zweedse economie

Door Johan Norberg

8 augustus 2008

Politici als Wouter Bos zijn vol lof over het Zweedse sociale model. De Zweedse vrijemarkteconoom Johan Norberg legt in een interview met Reason TV uit dat die situatie niet zo rooskleurig is als vaak wordt voorgesteld.

Norberg stelt dat Zweden het hoogste ziekteverzuim in Europa heeft omdat dit verzuim feitelijk gesubsidieerd wordt. Daarnaast komt het overgrote deel van de innovatie in de gezondheidszorg, van medicijnen, apparatuur en behandelmethoden, uit de Verenigde Staten waar een relatief vrijere markt is. De Zweedse gezondheidszorg zelf innoveert nauwelijks. MeerVrijheid schreef eerder over het 'free-riden' van de socialistische gezondheidszorg op de vrijere gezondheidszorg in de VS. 
 

De Zweden betalen voor hun inefficiënte gezondheidszorg in de vorm van hoge belastingen, een gebrek aan innovatie en lange wachtlijsten.
Omdat de productiefactoren in de gezondheidszorg in bezit zijn van de Zweedse staat is de allocatie van deze factoren noodzakelijkerwijs irrationeel en inefficiënt. (voor een algemene uitleg zie hier en hier) De Zweden betalen hiervoor niet in de vorm van hogere prijzen, maar in de vorm van lange wachtlijsten. MeerVrijheid schreef meerdere malen over de problemen met overheidscontrole op de gezondheidszorg (hier en hier en hier en hier).

Hoewel het relatief eenvoudig is om nieuwe bedrijven te starten in Zweden en het relatief lage import-en exporttarieven kent, blijft de belastingdruk erg hoog. De belasting op consumptie is in Zweden maar liefst 25 procent, een situatie die juist de mensen met lagere inkomens het hardst treft. 

Maar er is ook goed nieuws te melden: de afgelopen 20 jaar zijn, tot ontsteltenis van de sociaaldemocraten aldaar, sommige sectoren verregaand geprivatiseerd. Rampscenario's werden geschetst over de gevolgen hiervan, maar de geliberaliseerde sectoren zijn nu de meest succesvolle, in het bijzonder de telecomindustrie met SonyEricsson als belangrijkste voorbeeld. 
 
MeerVrijheid berichtte ook eerder over de chef-econoom van de Zweedse werkgeversorganisatie die andere landen waarschuwde voor het Zweedse model:
'Het is erg moeilijk om hoge belastingen te combineren met een dynamische economie.'
"Het is erg moeilijk om hoge belastingen te combineren met een dynamische economie", aldus Andersson. Zweden kampt met een veel grotere werkloosheid dan Nederland. "De loonkosten voor laagopgeleiden, jongeren en nieuw aangekomen immigranten zijn bijna net zo hoog als voor ervaren werknemers."

Bovendien zou Zweden het hoogste ziekteverzuim van Europa hebben. Dat komt volgens Andersson door het ontbreken van financiële prikkels om ziekteverzuim tegen te gaan én doordat tijdgebrek veel stress veroorzaakt. Mannen én vrouwen hebben in Zweden doorgaans een voltijdbaan. "En zelfs mensen met hoge inkomens kunnen zich geen huishoudelijke hulp veroorloven."

Over de auteur

Johan Norberg is schrijver van het boek "Leve de Globalisering" en sinds februari 2006 Senior Fellow aan het Centre for a New Europe.

Norberg werd in 1973 geboren in Stockholm. Na een korte flirt met het anarchisme tijdens zijn middelbareschoolperiode raakte hij aan de universiteit van Stockholm (hij studeerde filosofie, literatuurwetenschappen en politieke wetenschappen) steeds meer geïnteresseerd in de theorieën van liberale filosofen als John Locke en sloot hij zich aan bij het libertijnse netwerk Vrijheidsfront, dat zich onder meer bezighield met het onderdak bieden aan illegalen.

Op zijn twintigste schreef hij al zijn eerste pro-globaliseringsessay. Na zijn studie kon hij aan de slag bij het Timbro-instituut, een prestigieuze liberale denktank. Op zijn 27ste schreef hij, als antwoord aan de anti-globalisten met wie hij vaak in debat ging, Till världskapitalismens vörsfar - letterlijk: ter verdediging van het wereldkapitalisme - dat in zes talen vertaald werd en zeer lovende kritieken kreeg in de internationale pers, niet alleen omdat het indrukwekkend gedocumenteerd is, maar ook vanwege de persoonlijke ervaring die Norberg opdeed tijdens reizen door Azië en Afrika.

Sindsdien is hij een veelgevraagd spreker bij debatten over globalisering overal ter wereld. Onlangs maakte hij op uitnodiging van het Britse tv-station Channel Four een documentaire over zijn boek. Johan Norberg woont in Stockholm met zijn vriendin Sofia.

Johan Norberg's website

MeerVrijheid
webmaster@meervrijheid.nl