Ter verdediging van vooroordelen

Door Ninos Malek

5 november 2007

De meeste mensen hebben het gevoel dat het hebben van vooroordelen fout is, en niet eerlijk.

Waarom zou iemand last of voordeel moeten hebben van de handelingen of kwaliteiten van de rest uit zijn groep? Het spreekt voor zich dat mensen individuen zijn met hun eigen morele waarden (of gebrek daaraan), intelligentie en talenten. Vooroordelen zijn, daarentegen, een middel dat, bewust of onbewust, gebruikt wordt als een efficiënte manier om te besparen op informatiekosten.

Bijvoorbeeld. Stel dat iemand je 1 miljoen dollar biedt om een ingewikkeld wiskundig probleem op te lossen en dat je iedereen op een universiteitsterrein mag kiezen om je te helpen. Ik betwijfel of je dan een meisje van het type Paris Hilton uit een meisjesjaarclub zou kiezen, of een corpslid in Abercombie and Fitch-tenue. Denk je nu eens de jongeman in met een bril, een blouse met korte mouwen en een paar pennen in zijn borstzak. Zou je niet denken dat je beter op hem kunt gokken?

Een wiskundig genie?

Als je een voetbalcoach was die een speler moest selecteren, en de enige informatie die je had was dat speler A uit Brazilië kwam en speler B uit de Verenigde Staten, wie zou je dan kiezen?

En stel je tot slot eens voor dat je over straat loopt en slechts twee keuzes hebt: je loopt aan de linkerkant of aan de rechterkant. Voordat je je keuze maakt valt het je op dat er aan de linkerkant tien getatoeëerde, gespierde en kaalgeschoren mannen met elkaar staan te praten. Aan de andere kant zie je tien keurig geknipte heren in pak die Bijbels dragen. Wat zou je doen?

Als je in het eerste geval de "nerd" met de pennen in zijn borstzak zou kiezen, de Braziliaan in het tweede en de rechterkant van de straat in het derde, ben je dan "immoreel" of "bevooroordeeld"? Wat betekent het woord "vooroordeel" eigenlijk? Eén van de definities waar meestal overheen gekeken wordt is "een tevoren gevormde voorkeur of idee". Met andere woorden: vooroordeel betekent simpelweg "vantevoren oordelen".

Het alternatief is dat je oordeel op volledig willekeurige basis is gebaseerd, wat erg dwaas is, en waarschijnlijk onmogelijk.

Je kunt natuurlijk een verkeerd oordeel hebben, en latere oordelen zullen beïnvloed worden door de goede of slechte nauwkeurigheid van je voorspellingen, maar het alternatief is dat je oordeel op volledig willekeurige basis is gebaseerd, wat erg dwaas is, en waarschijnlijk onmogelijk.

In het artikel "Non Politically Correct Thinking" beargumenteerde mijn voormalige professor en econoom Dr. Walter Williams:

"... dat als je teruggaat naar de Latijnse wortel van het woord pre-judge, "vooroordeel" niets anders betekent dan het maken van beslissingen op basis van incomplete informatie. Ik geef een voorbeeld. Stel dat je je werk verlaat en een volwassen tijger buiten de deur ziet staan. De meeste mensen zouden dan proberen om met spoed te maken dan ze wegkwamen. Die voorspelling is niet eens zo interessant, maar de vraag is: waarom? Is jouw beslissing weg te rennen gebaseerd op enige gedetailleerde informatie over déze tijger of is het tijger-folklore en hoe je andere tijgers zich hebt zien gedragen? Het is waarschijnlijk het laatste. Je hebt gewoon vooroordelen over die tijger, je maakt er een stereotype van. Als je dat niet zou doen zou je trachten meer informatie over hem te krijgen, door over zijn hoofd te aaien en andere aardige dingen te doen om te bepalen of hij gevaarlijk is. De meeste mensen hebben daarentegen al snel berekend dat de waarschijnlijke kosten van een eenheid extra informatie over de tijger alle baten zouden overstijgen en zouden zich niet de moeite getroosten extra informatie in te winnen. Met andere woorden: ze hoeven alleen maar te weten dat het een tijger is."

Het verkrijgen van informatie is duur. Bovendien gaan we ervan uit dat rationele mensen economisch met de dingen omgaan. Als wezens die "het meeste uit een euro willen halen", zullen mensen dit rationele gedrag ook toepassen op informatie. Ervanuitgaande dat ik iemand ben die, als ik een tijger op me af zie komen, bang word en probeer weg te rennen, ben ik dan ook "oneerlijk" of "bevooroordeeld"? Als ik hoor dat er een moordenaar in mijn buurt rondloopt, ben ik dan bevooroordeeld als ik rondkijk naar een verdacht uitziende man in plaats van naar een vrouw?




Dit onderwerp heeft natuurlijk implicaties als het gaat om sociaal beleid. Na 11 september haalde medewerkers van de Transportation Security Administration, TSA, om te laten zien dat ze onpartijdig waren, oudere dames en kleine kinderen uit de rij om er zeker van te zijn dat ze geen gevaarlijke dingen bij zich hadden die tot terrorisme konden leiden.

Ik weet nog dat ik een keer op reis was en een medewerker van de TSA een jong blond meisje onderwierp aan extra onderzoek in plaats van de volwassen mannen op die vlucht. Voelde ik me veiliger door te weten dat hun gedachten meer geleid werden door politiek dan door veiligheid? Niet speciaal.

Het bieden van veiligheid vereist het gebruik van schaarse middelen. In een wereld waarin je niet alles kunt weten is het bezuinigen op informatie een middel waarvoor je je niet zou moeten hoeven verdedigen.

Vooroordelen zijn een middel dat, bewust of onbewust, gebruikt wordt als een efficiënte manier om te besparen op informatiekosten.

Op een ander belangrijk gebied kan, door overheidsingrijpen op de arbeidsmarkt, de slechte soort van discriminatie waar we normaal aan denken vaker voorkomen. Landen in de Europese Unie hebben bijvoorbeeld zeer strikte ontslagwetten vergeleken met de Verenigde Staten. Hierdoor is het voor een bedrijf duurder iemand aan te nemen.

Stel dat ik een werkgever ben, en ik weet dat ik vast zit aan een werknemer als ik hem eenmaal heb aangenomen, denk je niet dat dat ik zou besparen op informatie (ergo, zou discrimineren) voordat ik hem in dienst zou nemen? Andersom zou het, in een vrije markt, waarschijnlijker zijn dat ik het risico zou nemen iemand een kans te gunnen (en tegen mijn initiële "vooroordelen" in te gaan) omdat ik weet dat ik hem, als het een slechte keuze zou blijken te zijn, makkelijk kan ontslaan. De mensen die "eerlijke arbeidswetten" voorstaan zouden voorzichtig moeten zijn met waar ze om vragen.

Economie beïnvloedt ons leven van alledag. Economie kan gezien worden als de wetenschap die bestudeert hoe individuele menselijke actoren keuzes maken. Natuurlijk zouden mensen niet onfatsoenlijk moeten zijn tegen anderen op basis van schoonheid, ras of geslacht. Ik weet ook dat er veel onontwikkelde, laaghartige mensen zijn die dingen over anderen veronderstellen die nergens op slaan. Maar in de markteconomie betalen ook zij een prijs voor hun misvattingen.

Laten we eraan denken dat we in een wereld wonen van schaarste, dat bezuinigen op informatie efficiënt kan zijn, en dat soms de reden voor stereotypen is, nou ja, dat ze kloppen.

Oh ja, ik ben half Spaans en half Arabisch. Niet echt het stereotype blanke, protestantse Amerikaan, maar ik neem aan dat je dat ook niet dacht toen je mijn artikel las... Toch?

Ninos Malek

Dit is een vertaling van het artikel Stereotyping Defended. Vertaling door Stichting MeerVrijheid. Met veel dank aan JV.