Democratie

Door Bart Croughs

21 oktober 2003

De afgelopen weken heeft Elsevier campagne gevoerd tegen een referendum over de europese grondwet.

Waarom deugt het referendum niet? In Nederland is de besluitvorming overgedragen aan politici, aldus de hoofdredacteur. "Als die iets verkeerd doen, worden ze bij de verkiezingen weggestemd.

Maar bij een referendum nemen de kiezers zelf de besluiten. Met dit verschil: als de uitslag je niet bevalt, kun je bij de verkiezingen geen enkele partij straffen. Je staat als kiezer machteloos."

Kortom: omdat de kiezer bij een referendum zelf mag beslissen, staat de kiezer machteloos. De kiezer heeft pas echt invloed wanneer politici een besluit nemen waar de meerderheid van de kiezers tegen is - dan kan de kiezer een paar jaar later de politici naar huis sturen.

Dat getuigt van heel wat meer kiezersinvloed en democratie dan wanneer de meerderheid van de kiezers gewoon z'n zin krijgt. - Het is dat de hoofdredacteur niet bekend staat als een grappenmaker, anders zou je vermoeden dat hier sprake is van satire.

Al even vermakelijk was een eerder redactionaal commentaar naar aanleiding van het referendum in Californie. Het referendum is 'schadelijk voor de democratie', aldus het commentaar. Een van de argumenten: "Mocht Nederland willen overgaan tot de Californische praktijk, dan zou de volksraadpleging logischerwijs ook voor alle belangrijke kwesties moeten gelden.

Dus ook voor de doodstraf." Inderdaad, het is erg schadelijk voor de democratie om de doodstraf in te voeren wanneer de meerderheid van de bevolking daar voorstander van is. Veel democratischer dat de minderheid z'n zin doordrijft!

Het lijkt er sterk op dat de Elsevier-commentatoren zich tegen het referendum verzetten omdat ze niet willen dat de meerderheid van het volk het voor het zeggen krijgt; ze achten de macht in veiliger handen bij een kleine elite van politici, die bij hun besluiten zo min mogelijk worden beinvloed door de wil van het gepeupel.

Maar in plaats van dit onomwonden toe te geven, blijven ze uitbundig hun liefde voor de democratie en de kiezer betuigen. Niets vermakelijker dan de hypocrisie van de als democraat poserende anti-democraat.

Bart Croughs

Deze column verscheen eerder in HP/De Tijd