Leeftijdsdiscriminatie

Door Frank Karsten

21 augustus 2003

De bemoeizucht van de overheid als het gaat om discriminatie lijkt geen grenzen te kennen.

Ging het voorheen om geslacht, ras, sexuele voorkeur en geloof, inmiddels moet je ook oppassen voordat je onterecht onderscheid maakt op handicap. En alsof dat allemaal nog niet betuttelend genoeg is ligt momenteel bij de Tweede Kamer een wetsontwerp waarin leeftijdsdiscriminatie, onder meer op de arbeidsmarkt, verboden wordt. Te jong of te oud (waarschijnlijk met name dat laatste) mag geen reden meer zijn voor afwijzing voor baan of bv huurwoning.

Het lijkt me stug dat ouderen erop vooruit zullen gaan met de voorgestelde wet. Volgens de overheid is het heel fatsoenlijk als je mensen dwingt met anderen om te gaan en draagt dat bij tot een betere samenleving. Waarschijnlijk draagt het eerder bij aan een moralistische hypocriete samenleving waarbij de overheid (en bevriende clubs) wel op leeftijd mogen discrimineren en de rest niet. De rest probeert creatief door te discrimineren terwijl men zich bij hoog en laag uitspreekt tegen discriminatie. De leugenachtige maatschappij komt zo weer een stapje dichterbij.

De ironie is dat door al die anti-disciminatiewetgeving juist een blanke, heterosexuele, christelijke (of atheïstische) vrijgezelle man van een jaar of dertig een aantrekkelijke werknemer is geworden.

Bedrijven en verhuurders die lekker willen doorgaan voor zichzelf te bepalen met wie ze omgaan moeten hun creatiefste beentje voorzetten. Hoe voorkomt een werkgever of verhuurder dat er zich onverhoopt een oudje aandient die zijn huis wil huren of zijn vacature wil vervullen? Waar een wil is, is vast een weg. Je plaatst bv alleen advertenties in jongerenbladen (wat eigenlijk ook niet mag) of vermeldt in je personeelsadvertentie dat er veel gevloekt wordt op de werkvloer. Daar kunnen veel ouderen niet tegen schijnt het. Tja, als je van de wet niet de waarheid mag zeggen in je eigen voordeel kun je maar beter liegen in je eigen voordeel.

Wie al niet wilde omgaan met deze nieuwe verdrukte groep heeft er van de overheid een extra reden bijgekregen. Want een werkgever die een ouder persoon aanneemt weet nu dat hij later eventueel door zijn nieuwe aanwinst vanwege leeftijdsdiscriminatie kan worden aangeklaagd. Bijvoorbeeld wanneer hij een jongere medewerker promotie laat maken (aan zoiets ontkom je nu eenmaal niet als werkgever) en de oudere werknemer zich schandelijk "gediscrimineerd" voelt. Zo'n werknemer houdt een extra risico in zich en kan volgens hem maar beter sollicitant blijven met wat kunst- en (v)lieg-afwijswerk.

De ironie is dat door al die anti-disciminatiewetgeving juist een blanke, heterosexuele, christelijke (of atheïstische) vrijgezelle man van een jaar of dertig een aantrekkelijke werknemer is geworden. Volgens veel progressieven nou net de meest verachtelijke menselijke variant die mogelijk is. Zolang je personeelsbestand voornamelijk uit dat soort mannen bestaat loop je weinig risico op discriminatievervolging (en mogelijk ander gezeur). Deze heren zullen hem nooit succesvol kunnen aanklagen wegens discriminatie met onze huidige overheid aan het roer.

En zo zien we weer dat goede bedoelingen, met name die waarbij dwang in het spel is, vaak tot tegengestelde resultaten leiden. Was het de overheid erom te doen ouderen aan een baan te helpen, het resultaat zou wel eens kunnen zijn dat die kans op een baan juist kleiner wordt. Als de overheid bepaalde groepen werknemers privileges geeft dan zijn ze daarmee voor werkgevers minder aantrekkelijk geworden. Het is dan straks wellicht moeilijker om ze buiten de deur te houden maar het loont wel meer. Werkgevers en verhuurders hebben hun eigen manieren om het recht op vrije associatie te bewaken. Laten we hopen dat het lukt, hoewel het jammer is voor de oudere werkzoekende.

Om oudere mensen een grotere kans op een baan te bieden (en andere verdrukte groepen) kan men het beste het ontslagrecht versoepelen en het minimumloon en de algemeen bindend verklaarde CAO's afschaffen. Zo kan iedereen vrij onderhandelen over werk en wordt het interessant deze groepen een baan aan te bieden. De enige andere manier ligt in een voorstel van de SP: verplicht bedrijven bepaalde mensen aan te nemen. Da's inderdaad een oplossing, maar vereist tevens een totalitaire maatschappij. Ik heb zelf een lichte voorkeur voor de eerste optie.

Frank Karsten

Gerelateerde links:
- LBL: Expertisecentrum Leeftijd en maatschappij
- Schadelijke schadevergoedingen
- Bart Croughs: Discriminatie
- Het recht om te discrimineren
- Het recht om uit te sluiten