Zekerheden

Door Sjef Roark

19 april 2004

Freedom is the Freedom to say that two plus two equals four. - George Orwell

In plaats van de "zekerheid" die de overheid ons nu biedt, kan zekerheid worden besteld via iternet. Verzekeringsmaatschappijen bieden ons op dit moment al pensioenen, studieverzekering (alvast te betalen voor kleine kinderen), ziekteverzekering en arbeidsongeschiktheidsverzekering. Deze verzekeringen zal men gemakkelijk via internet vanuit de huiskamer sluiten.

Mensen kunnen tevens diefstalverzekeringen sluiten, waarbij de verzekeringsmaatschappijen de dief weer aansprakelijk kunnen houden voor de schade. Een verzekeringsmaatschappij kan een privé-detective bestellen om de dief op te sporen, en een deurwaarder voor als de dief wordt gesnapt. De deurwaarder laat de dief dan de schade betalen inclusief de gemaakte kosten om het geld op de dief te verhalen. Dit is moreel omdat de oorspronkelijke eigenaar recht heeft op zijn eigendom. Ook al pakt een dief het eigendom af, het blijft eigendom van de oorspronkelijke eigenaar. Ook als de eigenaar schade krijgt door de dief, dan nog heeft de eigenaar recht op de oorspronkelijke staat van zijn eigendom. De dief moet de schade dus zo goed mogelijk vergoeden. Dit geldt dus ook voor de schade als gevolg van de gemaakte kosten aan deurwaarders en privé-detectives. Dat een en ander is uitbesteed aan een verzekeringsmaatschappij doet geen afbreuk aan dit principe.

Stel dat een dief steelt, en de verzekeringsmaatschappij van het slachtoffer huurt een privé-detective in die de dief opspoort. Een deurwaarder neemt de opdracht aan van de verzekeringsmaatschappij en stuurt een brief naar de dief, dat hij binnen twee weken het schadebedrag moet betalen. Nu kan het zijn dat de dief, of de rechtsbijstandverzekering van de dief, bezwaar maakt tegen de schade-vordering. Er ontstaat dan een behoefte aan arbitragecommissies. Dat zijn commissies die bij een geschil beslissen wie er gelijk heeft, of welke schikking redelijk is. Arbitrage betekent bemiddeling of rechtspraak. Als beide conflicterende partijen twee verschillende arbitragecommissies willen benoemen, ontstaat er bij arbitragecommissies een behoefte aan het maken van afspraken die aangeven welke derde arbitragecommissie door de twee benoemde commissies wordt aangewezen om de knoop door te hakken. Tussen verzekeringsmaatschappijen onderling wordt al lang gebruik gemaakt van arbitrage-procedures en arbitrage-commissies.

Schadeverzekering (ook tegen vandalisme) is natuurlijk ook mogelijk, en dus ook het door de verzekeringsmaatschappij verhalen van de schade op de vandaal. Maar hetzelfde geldt ook voor bijvoorbeeld moord. Bij levensverzekeringen kan de schade voor de verzekeringsmaatschappij zo op de eventuele moordenaar worden verhaald. Hoewel veel moorden door geen enkel systeem kunnen worden voorkomen en de meeste moorden onopgelost blijven, is het toch goed om moord tenminste financieel onaantrekkelijk te maken. Moord mag niet lonend zijn. Dit kan bijvoorbeeld de hoeveelheid roofmoord beperken. Bovendien geeft het een financiële prikkel om moordenaars op te sporen. De individu heeft dus ook uit veiligheidsredenen een motief om zo'n levenverzekering te sluiten [14]. Via de verzekeringsmaatschappijen zal zo een rechtsorde gaan ontstaan, waarbij de verzekeringsmaatschappijen financiële prikkels hebben om moordenaars, verkrachters, vandalen en dieven persoonlijk aansprakelijk te stellen voor hun vergrijpen. Er ontstaat zo een structurele macht die opkomt voor de vrijheid van individuen, zodat ze niet het werktuig hoeven te zijn van rovers en verkrachters.

Waneer een dergelijk systeem een eigen dynamiek krijgt, kan binnen het geldende stelsel van afspraken en arbitrage worden gezocht naar samenwerking met geprivatiseerde gevangenissen en inrichtingen, om mensen die een gevaar voor hun omgeving vormen uit de samenleving te verbannen.

Ook milieuschade kan worden tegengegaan door financiële prikkels. Mensen zouden bijvoorbeeld allerhande milieu-verzekeringen kunnen afsluiten, zoals bodem-sanerings verzekeringen. Ook de schade die astmapatiënten hebben bij smog, zoals de kosten van een luchtzuiveringssysteem in de huiskamer en de medische kosten van een astma-aanval, zijn verzekerbaar. Ook kunnen astmapatiënten in het hier voorgestelde stelsel een verzekering sluiten waarbij ze sowieso een uitkering krijgen bij astma-aanvallen als gevolg van smog. Omdat ze dan niet kunnen werken, of gewoon als genoegdoening. Als deze vormen van schade door milieuvervuilers worden veroorzaakt, dan zijn de vervuilers verantwoordelijk voor de schade. De verzekeringsmaatschappijen kunnen dan de kosten verhalen op de vervuilers.

Verzekeringsmaatschappijen zouden zo wegbezitters en fabrieken gezamenlijk aansprakelijk kunnen stellen (hoewel ik later zal betogen dat wegbezitters geen overheden hoeven te zijn, kan men hier voor het gemak bijvoorbeeld aan een gemeente of een provinciale overheid denken). Het zal dan nodig zijn dat er groepsarbitrage is tussen de verzekeraars, fabrieken en wegbezitters. De wegbezitters kunnen de kosten van de milieuschadeclaims weer verhalen op de autorijders, via het berekenen van hogere prijzen om van het wegennet gebruik te maken. Zij kunnen bijvoorbeeld tol heffen en extra tol vragen voor de milieuvervuiling. Hoewel dit momenteel nog op de meeste tolwegen niet gebruikelijk is, zal in de informatiemaatschappij tol elektronisch worden geheven bij het rijden langs een scanner (hierover meer in hoofdstuk 10). Wegeigenaren kunnen zo de tol afhankelijk maken van de vervuiling. Dieselauto's betalen minder tol dan benzine-auto’s. Gasauto's betalen weer minder. Lijnzaadolieauto's en alcoholauto's zijn nog goedkoper. Elektrische auto's zijn het goedkoopst. Zodoende is er een financiële prikkel om het milieu te sparen.

De hier genoemde aansprakelijkheid-procedures kunnen ook plaats vinden buiten verzekeringsmaatschappijen om. Als ik bijvoorbeeld ongezonde stoffen binnen krijg, of op een andere manier last heb van een chemische fabriek, of van een weg, dan kan ik een proces beginnen via particuliere arbitragecommissies om mijn schade te verhalen. Dit werkt natuurlijk het beste als ik veel medestanders heb, zodat er groepsarbitrage kan plaatsvinden. De arbitragecommissie kan geld verdienen door de gemaakte arbitragekosten in rekening te brengen van degene die het geschil verliest. Ook bij moord, verkrachting en diefstal zou men buiten verzekeringsmaatschappijen om de daders kunnen opsporen en aansprakelijk kunnen stellen via een arbitragecommissie. De arbitragecommissies kunnen ook hier geld mee verdienen. Ook bij het verdelen en veilen van eigendom op grond, grondstoffen en andere te privatiseren staatsbezittingen en -bedrijven zullen arbitragecommissies een grote rol gaan vervullen.

Afval

Een individualistische wereld vereist een individuele aanpak van afvalproblemen. Het hierboven genoemde principe geldt ook op kleinere schaal. Ieder individu is verantwoordelijk voor zijn eigen consumptie, en de vervuiling die dit veroorzaakt. Indien mensen van hun afval verlost willen worden, moeten zij daarvoor betalen aan private vuilophaaldiensten. Hoe meer afval men aan de vuilnisman wil meegeven, hoe meer men betaalt. Wie zijn afval illegaal in het milieu stort, moet zo zwaar "beboet" worden dat mensen dit risico niet willen lopen (mensen kunnen hun tuinen en bossen verzekeren tegen illegale storting van afval; de verzekeringsmaatschappij kan dan de schade verhalen op de dader - en stelt bijvoorbeeld parkwachters in ter controle).

Uiteraard moet het worden voorkomen dat mensen hun vuilniszak bij de buren zetten, om niet zelf voor de kosten op te draaien. Dit kan worden voorkomen door de vuilniszakken te coderen, bijvoorbeeld met postcode en huisnummer. Men hoeft dan nooit te betalen voor andermans afval. Het gebruik van verkeerde (ongecodeerde) zakken is op te vatten als straatvervuiling, en kan worden "beboet". Zodoende ontstaat de vrijheid om niet te worden geschaad door andermans vuil. Doordat mensen een economisch motief hebben om weinig afval te veroorzaken, zullen mensen ook meer behoefte hebben aan produkten met weinig verpakking.

Waarschijnlijk zullen er kortingen worden gegeven door de vuilophaaldienst voor gescheiden afval, omdat dit voor de vuilnisdienst ook minder kosten met zich meebrengt. Net zoals de fabriek, is ook de vuilverbranding verplicht schadevergoedingen aan (de verzekeringsmaatschappijen van) omwonenden te betalen voor luchtvervuiling. De hoogte van de schadevergoeding is afhankelijk van de mate van vervuiling. Daarom zal de vuilnisdienst minder schadevergoeding hoeven te betalen voor groen afval en papierafval dan voor plastic afval. De vuilnisdienst zal voor het ophalen van groen afval en papierafval ook minder aan de huishoudens doorberekenen, dan voor het ophalen van plastic afval. Consumenten zullen dan in de winkels vaker de voorkeur geven aan produkten, waarvan na gebruik weinig en natuurvriendelijk afval overblijft.

Een eigen overheid kiezen

In de vrije markt kunnen alle individuen hun verzekeringen stuk voor stuk sluiten naar behoefte. Maar dat is een nauwkeurige en tijdrovende bezigheid. Er komt dan een gat in de markt voor verzekeringspakketten die mensen ineens voor van alles verzekeren wat ze nodig hebben. Het kiezen van verschillende verzekeringspakketten leidt zodoende tot een systeem waarin mensen hun eigen "overheid" (= standaard verzekeringspakket) kiezen. Deze "overheid" is dan uiteraard vrijwillig, en heeft door de concurrentie een prikkel tot klantvriendelijkheid. Zo zal er bijvoorbeeld een levensverzekering in dit standaardpakket zitten, die verhaald kan worden op de moordenaar. Moordenaars hebben dan een financiële prikkel om niet te moorden, en er is een financiële prikkel om moordenaars op te sporen. Uiteraard zijn mensen ook standaard verzekerd tegen het krijgen van arbeidsongeschikte nakomelingen. De verzekering betaalt deze nakomelingen dan "WAO", en waar nodig hun inrichting. De vrijwillig gekozen "overheden" kunnen zo de produkten rechtsorde, sociale verzekering en een schoon milieu op de markt van vraag en aanbod aanbieden. Tussen de verschillende "overheden" zal een uitgebreid arbitragenetwerk gaan ontstaan, om geschillen op efficiënte wijze op te lossen.

Er bestaat natuurlijk de vrijheid dat individuen zich toch onttrekken aan al deze fantastische mogelijkheden, en er zal dus in sommige gevallen toch iemand zonder inkomen komen te zitten. Gelukkig kunnen we dan nog altijd rekenen op de liefde die individuen voor andere individuen hebben. In Nederland gaan jaarlijks miljarden om in het liefdadigheidscircuit. En daar is de waarde van het (onbetaalde) vrijwilligerswerk niet eens bij inbegrepen. De enkele randgevallen die zich onttrekken aan de normale procedures van verzekering, kunnen ongetwijfeld op deze wijze, of door familie, worden gefinancierd. Op deze wijze kan ook beter een onderscheid worden gemaakt tussen de armen die een probleem hebben aan de inkomstenkant en de armen die een probleem hebben aan de uitgavenkant (d.w.z. die niet met geld om kunnen gaan). De laatste groep is het grootste, en hier is eerder counseling en sanering dan echte financiële hulp de oplossing.

Onze overheid wordt dankzij al de genoemde ontwikkelingen op het gebied van zekerheid overbodig. De bevolking van individualisten zal haar vertrouwen in de overheid opzeggen, en daardoor zal de staat ten einde komen. Eindelijk zullen we dan verlost zijn van al haar vrijheidsbeperkende regeltjes en geldverspilling. Iedereen kan dan zijn eigen "overheid" kiezen.