CPB: Verlagen uitkeringen vermindert werkloosheid

Door Henry Sturman

20 juni 2003

Goed nieuws voor mensen die streven naar meer vrijheid. Het Centraal Planbureau dat, zoals haar naam al aangeeft, bij uitstek gebaseerd is op het idee van sturing van de economie, doet een stap in de richting van de vrije markt. In een discussienota laat het CPB zich namelijk kritisch uit over de verzorgingsstaat. Volgens het CPB kan de werkloosheid worden teruggedrongen door het verlagen van de uitkeringen.

Een artikel op NU.nl meldt het volgende citaat van CPB-onderzoeker A. van der Horst: "De goede sociale voorzieningen in Europa beperken het risico van terugval in inkomen. Hierdoor wegen werknemers het ontslagrisico minder zwaar mee bij hun looneisen, en kiezen vakbonden in de loononderhandelingen eerder voor hoge lonen dan voor lage werkloosheid".

Dus: hoe hoger de uitkeringen, hoe minder vervelend (c.q. leuker) het is om werkloos te zijn, dus hoe kleiner de druk op vakbonden om voor werk te zorgen. Dat lijkt een oncontroversiële economische redenatie. Het is dan ook vermakelijk dat D. Terpstra, voorzitter van vakcentrale CNV, de uitspraken van het CPB onacceptabel vindt en stelt dat ze zich te buiten gaan aan politieke uitspraken: "We hebben in Nederland politieke partijen. Zij moeten politieke uitspraken doen, niet de economen van het Centraal Plan Bureau. Laat ze teruggaan in hun eigen hok."

De werkloosheid is weer aan het stijgen

Terpstra vergist zich. Het CPB doet geen politieke uitspraak. Ze doet een economische uitspraak. Het enige dat ze doet is er op wijzen dat mensen hun beslissingen aanpassen aan de hoogtes van lonen en uitkeringen, waardoor de economische conclusie volgt dat de werkloosheid kan worden teruggedrongen door de uitkeringen te verlagen. Als het CPB dit soort uitspraken niet mag doen, wat mogen ze dan nog wel zeggen? Elke economische conclusie heeft nou eenmaal politieke implicaties. In de tijd dat het CPB economische voordelen in de verzorgingsstaat zag, lag de politieke conclusie voor de hand dat de verzorgingsstaat wenselijk was. Nu het CPB economische nadelen in de verzorgingsstaat ziet, ligt de politieke conclusie voor de hand dat de verzorgingsstaat moet worden beperkt. En volgens het artikel trekt het CPB niet eens direct die politieke conclusie. Ze noteren hun economische conclusie (lagere uitkeringen=minder werkloosheid) en laten de politieke conclusie (verlagen uitkeringen) aan anderen over.

Maar zelfs al hadden ze wel direct geadviseerd om de uitkeringen te verlagen. Dan nog zou dat helemaal niet zo vreemd zijn. Wat is immers het nut van het CPB als er geen adviezen uitkomen? Zoals de vrije-markteconoom George Reisman stelt, moeten we ons net zo min verbazen over een econoom die een gezonde economie adviseert als over een arts die een gezond lichaam adviseert. Sterker nog: misschien is het juist wel de taak van een econoom om ons te adviseren over het beste economische beleid.

Henry Sturman

Gerelateerde links:
- Het artikel op NU.nl
- Weg met de verzorgingsstaat!
- Vier manieren om geld uit te geven