De Tjernobyl Mythe

Door Hans Bennink

25 juni 2003

Kernenergie lijkt de laatste tijd weer enigszins aan populariteit te winnen, zo wordt er al druk gesproken over het openhouden van de kerncentrale in Borssele. In het besef dat hier op een voordelige manier energie wordt opgewekt lijkt dat een goed idee.

Kerncentrales zijn daarnaast ook nog eens milieuvriendelijk en veilig. Toch hebben milieuclubs het niet zo op kernenergie en Tjernobyl is daarbij hun belangrijkste argument.

In 1986 kwam het in deze oude Sovjet kernreactor tot een 'meltdown' van de kern. Dit was het gevolg van een volstrekt onverschillig technisch team en een veiligheidssysteem dat niet kon voorkomen dat deze mensen vrij spel kregen. Wekenlang was Tjernobyl daarna wereldnieuws: tienduizenden doden, miljoenen stralingszieken, massa's zwaar misvormde babies en een enorm gebied wat de komende eeuwen ongeschikt werd voor bewoning.

Dit beeld wordt altijd weer opgerakeld wanneer er een zinvolle discussie dreigt los te barsten over kernenergie. De helft van de Nederlanders is op basis hiervan dan ook tegen, want geen zinnig mens zal vrijwillig zo'n potentiële kernbom in de achtertuin willen hebben. Maar in hoeverre is het beeld echt zo dramatisch zoals de milieubeweging ons wil doen geloven?

Volgens een VN-rapport uit 2001 is het directe dodental als gevolg van de meltdown blijven steken op 41. De slachtoffers vielen onder een groep van 100 reddingswerkers die zichzelf aan de straling hebben blootgesteld om erger te voorkomen. Wel is het aantal gevallen van schildklierkanker bij kinderen uit de regio fors gestegen, maar van een stijging van andere soorten kanker en ziektes is echter geen sprake. Ook blijkt het aantal misvormde babies niet hoger dan gewoon.

Wat gestegen is is vooral het aantal psychosomatische klachten (denken dat je ziek bent) en grote groepen lijden aan hypochondrie (ziektevrees). Reden hiervoor is vaak de stress die gepaard ging bij de ramp en de relocatie van de bevolking die daarna plaats vond. Hierdoor staan momenteel liefst 92.000 mensen als volledig gehandicapt geregistreerd.

Nou kun je ze dat amper kwalijk nemen. In dit arme land zouden deze mensen veel minder geld hebben en nu ontvangen ze dit van de overheid. Daarbij worden ze gewillig bijgestaan door allerhande milieugroeperingen die dit beeld dan weer gebruiken in strijd tegen een positievere benadering van het onderwerp kernenergie.

En op basis van deze mythe waant de Nederlandse bevolking zich voorgelicht over kernenergie en vindt discussie hierover plaats. Het mag dan ook een klein wonder heten dat slechts de helft van de Nederlanders tegen kernenergie is.

Hans Bennink

Gerelateerde links:
- Lessons of Chernobyl: Nuclear Power is Safe
- 'Myth' of Chernobyl suffering exposed
- Marc Bajema: Kernenergie, een morele keuze