Zelfverrijking

Door Bart Croughs

18 juni 2003

Het kabinet is van plan om voortaan niet meer de commissarissen te laten beslissen over de inkomens van topmanagers, maar de aandeelhouders.

Je zou verwachten dat degenen die zich druk maken over het 'plunderen' van de topmanagers daar erg tevreden mee zijn. Het zijn het de aandeelhouders die de salarissen van de managers moeten ophoesten. Als er sprake is van diefstal, dan zijn zij degenen die bestolen worden.

Geef de aandeelhouders de macht om te beslissen over de salarissen, en er kan geen sprake meer zijn van diefstal, hoe astronomisch de salarissen ook zijn.

Opmerkelijk genoeg kan dit voorstel bij lang niet alle klagers enthousiasme wekken. Zo betwijfelde Trouw in een redactioneel commentaar of de maatregel veel zou uithalen: "Tijdens de jongste aandeelhoudersvergaderingen van Shell en KPN was er van echt verzet geen sprake." Trouw acht de druk van de publieke opinie belangrijker: die zal de aandeelhouders die de hoge salarissen wel best vinden 'tot inkeer moeten brengen'.

Elsevier schreef eerder hetzelfde: "Het tot nu toe vertoonde gedrag van aandeelhouders is geen reden tot optimisme". Daar waar aandeelhouders zich mogen uitlaten over aandelen - en optieplannen, aldus Elsevier, stemmen ze voor. "In de Verenigde Staten, het walhalla voor actieve aandeelhouders toch, is dat nauwelijks anders." Ook Elsevier acht ‘morele druk van de publieke opinie’ noodzakelijk.

Erg vermakelijk: de hoge salarissen van de plunderende managers zijn schandelijk omdat de aandeelhouders daarmee bestolen worden; maar voorstellen om de aandeelhouders de macht te geven, zijn nutteloos, want de aandeelhouders zullen instemmen met de hoge salarissen.

Niet alleen de dieven deugen niet, ook degenen die bestolen worden - de aandeelhouders - zitten fout. Zij weigeren in te zien dat ze bestolen worden.

Er lijkt hier sprake van een soort omgekeerd socialisme. Volgens het oude socialisme werden de werknemers zonder het zelf te beseffen uitgebuit door de kapitalisten, ook al waren ze op vrijwillige basis in dienst; volgens het nieuwe socialisme worden de kapitalisten (aandeelhouders) zonder het zelf te beseffen uitgebuit door de werknemers (managers), ook al betalen de kapitalisten die werknemers uit vrije wil.

Bart Croughs

Deze column verscheen eerder in HP/De Tijd