Zelfverrijking van topmanagers

Door Frank Karsten

14 mei 2003

De laatste week is het zakkenvullen van de hoogste managers van Nederland erg in het nieuws. Zowel de Nieuwe Revu als de Elsevier klaagden op hun voorpagina's deze zelfverrijking aan. Elsevier was van mening dat men zich moest schamen en de Nieuwe Revu beeldde de Numero Uno van Shell af als grootste zakkenvuller van Nederland.

Als organisatie die gelooft in de vrije markt rijzen een aantal vragen en opmerkingen. Ten eerste vraag je je af wat Kok bij Shell doet in de raad van commissarissen. Kok beklaagde zich enige tijd geleden al over de excessieve beloningen van topondernemend Nederland. Je zou denken dat hij nu wel in de positie was om er wat aan te doen (wie zou overigens 15 jaar geleden hebben verwacht dat een strijdbare vakbondsbestuurder zitting zou nemen in het hol van de leeuw? Zijn de grote ondernemingen soms nog meer verweven met de politiek dan je zou verwachten?).

Als bestuurders nu wel overdadig bezig zijn hun bonussen en salarissen te verhogen waarom waren ze dat dan eerder niet? Waart er plots een zelfzuchtig virus door Nederland? Heeft het flamboyante gedrag van Heinsbroek met zijn Bentley anderen aangespoord? Of zijn de voorzitters van de raden van bestuur nu vrijer dan vroeger om hun bankrekening te spekken? Vragen, vragen.

Een andere vraag die opborrelt in deze kwestie is waarom over pop- en voetbalsterren, die vergelijkbaar of zelfs beter verdienen, daarentegen hoogstzelden wordt gezeurd. Waardeert men hun kwaliteiten meer en heeft men een directer inzicht in hun verdiensten? Muziek van Michael Jackson komt duidelijk van de man zelf en dat weet je dan ook als je zijn CD beluistert. Daarentegen denkt niemand liefdevol aan Jeroen van der Veer (de CEO van Shell) bij het tanken aan de pomp. Maar toch zouden de meeste mensen het liever zonder de muziek van Michael Jackson of Madonna doen dan zonder de olie van Shell. Stel je voor!

Overigens heeft met name de overheid behoorlijk wat boter op het hoofd als het over buitengewone zelfverrijking gaat. De overheid is een organisatie die zelf haar eigen inkomen kan bepalen en gezien de stijging van de belastingdruk van 10% naar 52 % in de afgelopen eeuw zou je denken dat daar wel eens paal en perk aan zou mogen worden gesteld. Bij de huidige formatie heeft men het voortdurend over bezuinigingen. Maar wat men meestal lijkt te bedoelen zijn lastenverzwaringen voor de burgers. Alleen een goedgelovige verwacht dat de overheid nu eindelijk zelf naar Weight Watchers stapt en dat het ambtenarenleger met tienduizenden zal inkrimpen.

En dan de oplossingen die voorgesteld worden. De vakbonden pleiten natuurlijk voor extra (belasting)maatregelen e.d. En die krijgen ze ook als het ligt aan minister Hoogervorst van Financiën (overigens VVD).

Maar zou de markt niet beter kunnen waken over de inkomsten van topbestuurders dan de overheid? De overheid heeft in essentie weinig belang om haar wetten goed te bekrachtigen (behalve bij belastingwetten natuurlijk). Zou het niet aan o.a. de aandeelhouders zijn om over de beloningen van topmanagers te waken? En als dat zo is, kan dat dan en lukt dat dan?

Gerelateerde links:
- Bart Croughs: Meer exhibitionistische salarissen graag!