In memoriam

Door Prof. Dr. B. Smalhout

9 mei 2003

Op 6 mei vond een herdenking plaats in Hilversum op de plek waar Pim Fortuyn werd vermoord. Onder meer professor Smalhout, columnist van de Telegraaf, sprak tijdens die gelegenheid de aanwezigen toe. Meervrijheid heeft het genoegen de voordracht op deze site te publiceren. Ook de toespraak van Pamela Hemelrijk hoopt Meervrijheid binnenkort op de site te plaatsen.

In Memoriam Pim Fortuyn
Precies een jaar geleden verloor een groot deel van Nederland op deze plek zijn hoop op een wat betere politieke toekomst. Die schok was zo groot, dat Pim Fortuyn nog steeds niet uit de publieke aandacht is verdwenen.

In de eerste plaats omdat politieke moorden in Nederland hoogst ongebruikelijk zijn. Met Pim mee hebben wij er in onze vaderlandse geschiedenis in ruim vierhonderd jaar slechts drie gehad. De eerste was Willem van Oranje, die in 1584 te Delft werd vermoord door Balthasar Geraerds, De tweede was de lynchpartij op de gebroeders De Witt in 1672 te Den Haag, Toch zijn deze moorden niet te vergelijken met de misdaad die Volkert van der Graaf heeft gepleegd.

In mijn bezit is de volledige schriftelijke bekentenis die Volkert van der Graaf voor de rechtbank heeft afgelegd, Daarin verklaart hij de publicaties van Pim Fortuyn niet te kennen. Hij was slechts afgegaan op wat politici en de media over Pim vertelden. Zo kwam Volkert op de gedachte Pim Fortuyn te vermoorden.

Nooit eerder in ons politieke bestel is iemand op zulk een perfide wijze gediscrimineerd en gediaboliseerd als Pim Fortuyn. Vrijwel alle vooraanstaande politici deden daaraan onbekommerd mee, gevolgd door vrijwel alle media, Het gebaar dat Fortuyn na zijn overwinning bij de gemeenteraadsverkiezingen maakte toen hij voor zijn kiezers salueerde en daarbij zei "At your service", is eindeloos geparodieerd. Het weekblad Elsevier, waar Pim zoveel jaren aan meewerkte, heeft vorig jaar juni een uitgebreid overzicht gegeven van alle vreselijke uitspraken die er in de media over Pim zijn gedaan.

Het is schokkend dat thans nog eens na te lezen. Vrijwel alle zogenaamde kwaliteitsbladen gaven zich schaamteloos over aan de meest abjecte vorm van discriminatie en karaktermoord, Er waren uitspraken bij die, indien gebezigd tegenover een willekeurige andere Nederlander, onmiddellijk geleid zouden hebben tot een proces wegens smaad. Gelukkig komt het dagblad waaraan ik verbonden ben, De Telegraaf, niet voor op die zwarte lijst van Elsevier.

Er waren overigens maar weinig journalisten die ruim een jaar geleden iets positiefs over Fortuyn dorsten te schrijven. Van de columnisten waren dat er eigenlijk maar twee. Behalve ikzelf was dat Pamela Hemelrijk, die haar oprechte en onverbloemde waardering voor Pim Fortuyn moest bekopen met de grootste moeilijkheden bij haar eigen krant, het Algemeen Dagblad.

En hoewel de bekentenis van Pim's moordenaar duidelijk de stelling van de toenmalige LPF-voorzitter Langendam ondersteunt, dat 'de dodelijke kogels van links kwamen' moeten we niet vergeten dat de Rotterdamse professor ook door sommige réchtse politici werd verguisd. Zo herinnert iedereen zich de uitspraak van de Europarlementariër Frits Bolkestein dat Nederland internationaal met Fortuyn 'een pleefiguur' zou slaan.

Dezer dagen deed de Evangelische Omroep (EO) een opinie-onderzoek over het herdenken van Pim. Of we daarmee moeten doorgaan. En of zijn invloed op de landspolitiek blijvend zou zijn, En of er daadwerkelijk iets veranderd is in onze samenleving. Het aantal positieve antwoorden was niet zo hoog, ongeveer 20 à 30 procent. Hieruit menen velen te kunnen concluderen dat het optreden van Fortuyn een strovuurtje is geweest: heftig maar kort.

Maar dat is een onjuiste conclusie. Tientallen jaren lang is ons land geregeerd door politici met beperkte talenten, die onbeholpen optraden, met weinig historisch besef, een povere beheersing van de Nederlandse taal, een armzalige woordenschat en een bekrompen visie. Vandaar de continu dalende belangstelling voor de landspolitiek bij het grootste deel van de bevolking. Pim Fortuyn echter was een flamboyante persoon, die onze taal tot in de perfectie beheerste. Zo is Pim's beschrijving van de dood van zijn moeder in het boek 'De puinhopen van acht jaar paars' van een bijzondere literaire schoonheid. Hij had nooit een geschreven tekst nodig als hij een toespraak hield. Daarbij schiep hij een kristalheldere duidelijkheid die iedereen aansprak. Nooit eerder zag ik jonge mensen en zelfs kinderen zó geboeid luisteren dan als het Rotterdams fenomeen aan het woord was. Door de zittende politici werd dit onmiddellijk tot 'populisme' verklaard. Want in dit land schijnt het een doodzonde te zijn als de toehoorders je kunnen begrijpen.

Bekend werd hij ook door zijn opvallende en kleurrijke zelfbedachte uitdrukkingen, waarvan sommige een permanente plaats in de Nederlandse woordenschat hebben gekregen. Zoals bijvoorbeeld 'de linkse kerk'. Of de stelling dat de Minister van Volksgezondheid meer schade aan ons collectieve welzijn zou hebben veroorzaakt dan Bin Laden. Dat werd hem door de gevestigde politieke orde zeer kwalijk genomen. Hoewel die uitspraken vaak hard aankwamen heeft Pim nooit karaktermoord bedreven op zijn tegenstanders, Hij diaboliseerde ze niet.

Tragisch en hypocriet is het, dat onmiddellijk na zijn dood de gevestigde politieke partijen er met zijn ideeën schaamteloos vandoorgingen. En zij gebruikten Pim's kleurrijke uitspraken over de slechtlopende volksgezondheid, het uitgeholde onderwijs, de grotendeels mislukte integratie van allochtonen, de onbeheersbare criminaliteit en de verloederde normen en waarden alsof zij die zelf bedacht hadden. Toen waren het kennelijk opeens geen populistische kreten meer! De furieuze hetze die tegen Pim Fortuyn is gevoerd zal, een inktzwarte bladzijde blijven in de historie van de Nederlandse journalistiek.

Wat vorig jaar op deze plaats is vermoord, is niet alleen een getalenteerde en kleurrijke Nederlander, maar ook de droom van bijna twee miljoen mensen over een heldere en meer open politiek waar ook de gewone burger zich bij betrokken kan voelen, Pim Fortuyn heeft geen enkele kans gehad zijn plannen en ideeën te realiseren. Hij heeft alleen de bodem daarvoor in cultuur gebracht. Vandaar ook de toepasselijke tekst van de dichter Adriaan Roland Holst uit het gedicht 'de Ploeger' die op zijn grafsteen in Driehuis-Westerveld is gebeiteld:

'Ik zal de halmen niet meer zien,
noch binden ooit de volle schoven,
maar doe mij in de oogst geloven
waarvoor ik dien'...

Pim was geen uitbundige kerkganger, maar hij beschikte wél over een uitgesproken religieus gevoel. Niemand van ons weet wat de mens aan gene zijde van de dood staat te wachten. Ook Pim had daarvan geen duidelijk beeld. Maar laten wij hopen dat ergens in het heelal iemand in opdracht van de Allerhoogste, voor Pim een deur heeft geopend, voor hem heeft gesalueerd en daarbij de woorden heeft gesproken: "At your service, Pim! Hier in het rijk van de Eeuwigheid zijn wij niet bang om met jou een pleefiguur te slaan!"


Prof. Dr. B. Smalhout.