4 juni 2003
Rituele laster heeft een andere kwaliteit en een andere dimensie dan eenvoudige kritiek of verschil van mening. Het is agressief, goed georganiseerd en vakkundig toegepast, vaak door een organisatie, of door een vertegenwoordiger van een belangengroepering en het bevat diverse specifieke elementen: Rituele laster heet niet ritueel omdat het een of andere voorgeschreven religieuze of mystieke doctrine volgt en het is ook geen deel van een of ander document of geschrift. Veeleer is het ritueel te noemen omdat het een voorspelbaar, stereotype patroon volgt, dat enkele elementen bevat, die het op een ritueel doen lijken.
De elementen van rituele laster zijn de volgende:
1. Bij rituele laster moet het slachtoffer een bepaald taboe op een of andere manier hebben doorbroken, in het algemeen door een verboden standpunt te uiten, of zich te identificeren met een verboden houding of overtuiging. Hij hoeft niet persé iets te doen of te bewerkstelligen, hij hoeft zich slechts in die geest te uiten of voor te doen.
2. De strategie bij laster is de persoon van het slachtoffer te beschadigen, door slechts oppervlakkige verwijten te maken over de houding, mening of overtuiging, al dan niet expliciet. Karaktermoord is het sleutelwoord.
3. Een belangrijke stelregel bij laster is nooit in te gaan op enige vorm van discussie over de waarachtigheid of de redelijkheid van de uitingen, maar ze slechts te veroordelen. Zou je erover in discussie gaan, dan dreigt het onderwerp te worden blootgesteld aan onderzoek naar de intrinsieke waarde, en eventuele bewijsvoering ter ondersteuning ervan krijgt een kans. Dat is nu net wat degene, die poogt zwart te maken, wil vermijden. Het hoofddoel bij laster is censuur en onderdrukking.
4. Het slachtoffer is vaak een publiek persoon - iemand die kwetsbaar is voor de publieke opinie - hoewel soms slechts met mate. Het zou een leraar, een schrijver, een zakenman, een lager ambtenaar, of zelfs een gewoon burger, die met zijn mening te koop loopt kunnen zijn. Hoe meer men opvalt, des te gevoeliger is men voor laster.
5. Vaak wordt er met succes geprobeerd om anderen bij de laster te betrekken. In het geval het om een publiek persoon gaat, zullen andere publieke personen dringend worden verzocht om de persoon in kwestie af te vallen. Gaat het om een student, dan zullen zijn medestudenten worden bewerkt, enz.
6. Om iemand effectief zwart te kunnen maken moet de persoon in kwestie zo grondig worden gekleineerd, dat hij de verpersoonlijking van de gewraakte houding, mening of overtuiging wordt, en wel zo, dat een en ander wordt voorgesteld als uiterst extreem.
Bijvoorbeeld een slachtoffer, dat wordt gekwalificeerd als "subversief", wordt beschuldigd van de meest subversieve activiteiten, zoals spionage, terrorisme of hoogverraad. Een slachtoffer, dat als "pervers" te boek staat, wordt vereenzelvigd met de ergste vormen van perversie, zoals kinderverkrachting en -mishandeling. Een slachtoffer, dat "racist" of "antisemiet" wordt genoemd, wordt afgeschilderd als de meest racistische of antisemitische extremist, die zich bezig houdt met lynchen en vergassen.
7. Om tot succes te leiden moet laster ook gepaard gaan met druk en vernedering van alle kanten, ook uit de kring van familie en vrienden. Als het slachtoffer schoolgaande kinderen heeft, lopen die de kans gepest en belachelijk gemaakt te worden, ten gevolge van de negatieve publiciteit. Hebben ze een baan, dan zouden ze ontslagen kunnen worden. Als het slachtoffer lid is van bepaalde clubs of organisaties, kunnen medeleden onder druk gezet worden om hem als lid te royeren.
8. Iedere vorm van verklaring, die het slachtoffer oppert, inclusief de bewering misverstaan te zijn, wordt als niet ter zake doend afgedaan. Een beroep doen op de waarheid ter verdediging van een politiek incorrecte waarde, opinie, of overtuiging wordt opgevat als minachting, en maakt het probleem alleen maar erger. Rituele laster is vaak niet noodzakelijkerwijs een kwestie van ongelijk hebben, maar veel meer van onverstandigheid of het niet in acht nemen van sociale taboes. Een interessant aspect van rituele laster is, dat het universeel is. Het is niet specifiek voor een bepaalde waarde, mening of overtuiging of voor een bepaalde groep of subcultuur. Het kan voor of tegen elke politieke, etnische, nationale of religieuze groepering worden gebruikt. Bijvoorbeeld door antisemieten tegen joden, door joden tegen antisemieten; door rechts tegen links of links tegen rechts, enzovoort.
De macht van rituele laster ligt geheel in het vermogen tot intimideren en terroriseren. Het omvat enkele aspecten van primitief bijgeloof als bij vervloeking of hekserij. Het speelt in op de bij de meeste mensen in het onderbewuste levende vrees door de "stam" of de gemeenschap te worden uitgestoten of verlaten, en van sociale en psychologische ondersteuning uitgesloten te worden. De zwakke schakel in de rituele laster is de neiging tot overdrijven en de overduidelijk kwaadaardigheid. Af en toe slaagt een poging tot laster niet vanwege slechte planning en een foutieve inschatting van de kwetsbaarheid van het slachtoffer of omdat er zelfs medelijden voor het slachtoffer wordt opgewekt door de kwaadaardigheid van de actie.
Het is van belang de patronen van rituele laster te leren herkennnen. Net als iedere vorm van propaganda en misleidende campagnes, wordt het voornamelijk ten uitvoering gebracht door manipulatie van woorden en symbolen. Het wordt niet gebruikt om te overtuigen, maar om te straffen. Hoewel er soms wel argumenten worden gebruikt, is de drijvende kracht hoofdzakelijk van emotionele aard. Rituele laster wordt gebruikt om te kwetsen, te intimideren, te vernietigen, en te vervolgen, en tevens om de dialoog, het debat en de discussie te vermijden, waarvan een vrije maatschappij afhangt. Daarom dient de rituele laster met alle middelen te worden bestreden, ongeacht wie het gebruik ervan rechtvaardigt.
Laird Wilcox
Laird Wilcox is een autoriteit op het gebied van extremistische groeperingen en een expert op het gebied van "hate crimes"