De vervolging van rokers

Door Dr. William T Whitby

28 april 2003

In New York werd recentelijk een portier van een uitgaansgelegenheid vermoord toen hij enkele rokende gasten op de vingers tikte.

Die waren bepaald niet gecharmeerd van deze vermaning en besloten de man een mes toe te dienen. New York kent sinds maart 2003 verhevigde wetgeving omtrent het roken en verbiedt de schandelijke praktijk nu zelfs in private bars (geen eigendom van de overheid zou je in alle achteloosheid denken). In Nederland kent de vervolging van rokers ook steeds meer waanzinnige verboden en geboden (mede dankzij de 'liberale' mevrouw Borst) en binnenkort zal de N.S. dan ook geen rokerscoupés meer kennen.

Of roken nu goed of slecht is, dodelijk, vies, lekker, vervelend, stom of storend, de overheid dient zich daar niet mee bezig te houden. Het is een zaak van individuen, uitgaansgelegenheden, organisaties, verzekeringsmaatschappijen, bedrijven en families om te bepalen wat, hoe, waar, wanneer en door wie wel of niet gerookt mag worden. Door op landelijk niveau wetgeving te bekrachtigen (straks bemoeit de EU zich er ongetwijfeld verder mee, getuige de chocoladesigaretten die verboden moesten worden) wordt de vrijheid van iedereen aangetast en kunnen mensen en organisaties niet meer hun eigen regels maken. Regels die dan veel beter zijn toegespitst op de wensen en de situatie van de betrokkenen. Ook voor het roken mag niet gelden: one size fits all. Laat de de diversiteit bloeien!

FK.

---

De vervolging van rokers is van alle tijden zo blijkt wel uit het boekje "Roken zonder angst. Goed voor u van" waarvan hieronder een hoofdstuk kunt lezen.

Eigentijdse vervolging
Een controversieel onderwerp, zoals roken bijvoorbeeld is, is in staat bij heel wat mensen de laagste instincten wakker te roepen. Fanatieke tegenstanders van het roken geven meermalen blijk van zo'n kwaadaardigheid, haat, onverdraagzaamheid, gemeenheid, wraaklust, kwaadsprekerij, leugenachtigheid en bedrog, dat we de waarheid onder ogen moeten zien en helaas moeten constateren, dat dit allemaal facetten zijn van de menselijke natuur.

Inbeelding
De wereld wordt steeds onverdraagzamer. Vroeger gebeurde het maar zelden datje mensen hoorde klagen over tabaksrook. Dat was een gegeven dat werd geaccepteerd en waar niemand zich druk om scheen te maken. Maar nu de mensen bang worden gemaakt lijkt het wel alsof hun reukvermogen is verscherpt; de klachten zijn niet van de lucht en worden vaak nog aangedikt door aangrijpende details, die de ernst van de ziekteverschijnselen moeten bewijzen- zwaar overdreven natuurlijk, of louter verbeelding. Er zijn mensen die zichzelf een 'allergie' voor sigaretterook toedichten. Dat bestaat niet. zoals we verderop zullen zien.

Laster is een geliefd wapen jegens uitgesproken voorstanders van het roken. Die laster uit zich in fluistercampagnes en het rondstrooien van geruchten over de onbetrouwbaarheid, de immoraliteit en de excentriciteit van de betrokkene. Ikzelf ben beschuldigd van opzettelijke onachtzaamheid, omdat ik mijn patiënten aanraadde te roken en men heeft zelfs geprobeerd mij voor het medisch tuchtcollege te slepen. Kortgeleden is mijn huis 's nachts volgekalkt met leuzen tegen het roken. Toen professor Burch de gevestigde mening trotseerde door te stellen dat er geen enkele relatie bestond tussen roken en longkanker, viel de hele medische wereld over hem heen en noemde men hem een 'gevaarlijke ketter' en een 'medicijnman'.

Kennelijk mag je twijfelen zoveel je wilt aan alle mogelijke medische theorieën, zolang je die ene heilige koe maar met rust laat - zo niet,-dan ben je op slag een verrader, een misdadiger, een gek, en ga zo maar door.

Zwijgen is goud
Vooral in de medische kringen hebben rokers het zwaar te verduren. Jeugdige artsen kijken wel uit, die roken niet als zij het vermoeden hebben hun superieuren daarmee te hinderen. En als je als studentje examens wilt halen, doe je er verstandig aan je van tevoren te oriënteren omtrent het standpunt van je examinator ten aanzien van tabak.

Veel artsen springen op een lachwekkende manier met hun patiënten om. Alsof ze god zelf zijn, zo autoritair eisen ze gehoorzaamheid. En ze dreigen zelfs hun medische hulp stop te zetten als een patiënt het roken niet kan laten. Ze zien er geen been in persoonlijk te onderzoeken of iemands adem nog ruikt naar die vervloekte tabak, een activiteit waarin verpleegsters niet voor hun onderdoen.

Onlangs kwam mij ter ore dat de bewoonsters van een bejaardenhuis zich in de toiletten moesten afzonderen om ongestoord een sigaret te kunnen roken. Wat zou tabak in vredesnaam nog kunnen aanrichten bij oude dames die hebben gerookt tot deze tachtig waren?

Dieptepunt
Op het moment dat de politie van Chicago de opdracht ontving iedereen te arresteren die in het openbaar vervoer rookte, was een absoluut dieptepunt in de strijd die in de Verenigde Staten woedt tegen het roken. Niemand was er zich aanvankelijk van bewust dat hij zich aan een wetsovertreding schuldig maakte, met als gevolg dat elke arrestatie opnieuw een bron van ellende was. Er werden geen bekeuringen uitgereikt, nee, als misdadigers moesten de rokers zonder aanzien des persoons mee naar de gevangenis. Zoals in Amerika gebruikelijk is, regende het onmiddelijk eisen tot schadevergoeding, hetgeen de stad Chicago op een bedrag van $69.500 per geval is komen te staan. Diegenen die toevallig genoeg geld op zak hadden werden op borgtocht vrijgelaten, ieder ander moest in de gevangenis blijven tot het moment van voorgeleiding. Dat dit heeft kunnen gebeuren in een land dat zich zelf verlicht noemt het land van de vrijheid - is eigenlijk volstrekt onvoorstelbaar. De pioniers die Amerika groot hebben gemaakt, rookten bijna allemaal. Ze zullen zich nu wel omdraaien in hun graf.

Fanatieke tegenstanders van het roken is niets te min wanneer ze rokers dwars kunnen zitten. In Australië probeert men de overheid zo ver te krijgen, dat rokers voortaan van medische hulp verstoken blijven omdat ze zich hun kwalen zelf op de hals zouden hebben gehaald. In dat kader zouden verzekeringsmaatschappijen ook niet meer in zee mogen gaan met mensen die roken of, als uiterste concessie, tegen een verhoogde premie.

Mensen die zich een voorstander verklaren van tabaksgebruik - en dat zijn er buiten mij nog een heleboel - worden overstelpt met boze brieven van figuren die de indruk wekken niet goed bij hun hoofd te zijn. Een zo'n juweeltje bevatte bijvoorbeeld de volgende boodschap: 'Roken is dodelijk maar jammer genoeg pas op lange termijn. Wat zou het heerlijk zijn als het sneller werkte - liefst acuut.'

Onmenselijkheid in ziekenhuizen
Dat roken in veel ziekenhuizen verboden is, is ronduit wreed, temeer omdat er geen enkele noodzaak aan dit verbod ten grondslag ligt.

Rokers ervaren hun sigaret of hun pijp als een stevig houvast temidden van de onzekerheden van het bestaan. Getuigt het niet van een intens gebrek aan mededogen hun die troost te onthouden? Zieken, bejaarden en hulprelozen zijn een gemakkelijk doelwit. Vooral oude mensen die altijd hebben gerookt en wie het leven nog maar weinig te bieden heeft, zijn het slachtoffer van een dergelijke maatregel.

In elk ziekenhuis zijn de voorschriften weer anders. Soms mag je helemaal niet roken en soms mag het alleen in bepaalde ruimtes. Maar als daar al mensen zitten die niet willen roken, wat dan?

Er valt heus niet te spotten met de angst die een verblijf in het ziekenhuis oproept bij mensen die veel roken, dat heb ik in mijn praktijk bijna dagelijks ervaren. Er zijn mensen die zich om die reden niet laten opnemen, terwijl hun gezondheid het vereist. Een oude man zei eens tegen me: 'Stuur me nooit naar het ziekenhuis, want ik ga er niet heen - desnoods kruip ik weg onder de struiken, om, met mijn pijp, in vrede te sterven.'

Als je bedenkt dat gevangenen in de gevangenis rustig mogen roken, dan is het krankzinnig dat zieken in een ziekenhuis dat niet zouden mogen - nog niet eens als roken enige troost zou kunnen bieden.

Een rookverbod in een ziekenhuis is niet alleen een stompzinnige en onnodige wreedheid maar levert daarnaast ook risico's voor de gezondheid, in aanmerking genomen dat roken een voorzorgsmaatregel is tegen hartkwalen en hoge bloeddruk. Het effect op mensen die last hebben van hun zenuwen laat zich gemakkelijk raden. En dat alles ten behoeve van een minderheid die afkerig is van tabak en die zich verstrikt heeft in onbewijsbare argumenten. In zekere zin is het lachwekkend dat je in een ziekenhuis niet mag roken vanwege de lucht die tabak verspreidt, aangezien uitgerekend een ziekenhuis een vergaarbak is van alle mogelijke luchtjes. Roken is daar een probaat afweermiddel tegen. Hoe vaak heb ik zelf niet een pijp opgestoken om de lucht te zuiveren! Maar er valt niets te lachen, het is diep tragisch.

Dr. William T Whitby

- Lees ook het deel uit het boek over de vervolging van rokers in vroeger tijden
- BBC News: Bouncer 'killed over smoking ban'

De schrijver is geboren in Australië. Hij studeerde af aan de Sydney University Medical School in 1941. Als huisarts heeft hij sindsdien in Sydney, Australië gewoond en gewerkt.

Dr. Whitby heeft eveneens rechten gestudeerd.Ook was hij president van de Sydney Eastern Medical Society, een afdeling van de British Medical Association in Australië.