10 mei 2012
“Legalize it” zong Peter Tosh ooit. Het was een track op een CD die ik eens kocht in Kathmandu. Zonder twijfel een illegale kopie maar daar ging het liedje niet over. Het ging over drugs. Weed, Marihuana, Gangja. Daar houden die Rastas wel van. Je waant je weer eens lekker in Zion. Het beloofde land. En in Kathmandu zijn er genoeg verdwaasde Hippies en zoekers naar spiritualiteit die dat voorbeeld graag volgen. Het hoeft niet per se Gangja te zijn. Er zijn tal van andere middelen waar de geest van open gaat en die leiden tot een hogere vorm van bewustzijn.
Nu vond ik Reggae best leuke muziek maar ik ben geen liefhebber van walmende joints. Natuurlijk heb ik als tiener wel eens een hijs genomen maar het deed niet veel voor me zoals dat heet. Ik vond het boven alles stinken. Anderen vinden dat ook en nemen weer liever een snuif of een paar pillen. Niet echt gezond allemaal maar dat zijn twintig bier na het voetballen ook niet. Laten we eerlijk zijn. Er is geen objectieve rationele reden om wiet, hash, coke of wat dan ook wel te verbieden en alcohol niet.
Alcohol is wat gangbaarder in het sociale verkeer maar dat is consensus en gewoonte. Wiet is niet schadelijker dan alcohol. Integendeel. Alcohol is gewoon een harddrug die maatschappelijk geaccepteerd is. Als de geschiedenis anders was gelopen vonden we het nu misschien normaal om op recepties gezellig een knetterende joint op te steken en daar een kopje kruidenthee bij te drinken. Ik ben blij dat het niet zo is want ik heb liever een knisperend droge Cava maar uiteindelijk is dat een kwestie van smaak.
De enigen die winnen bij het verbod op drugs zijn criminelen. Die worden schathemeltergend rijk omdat het illegale karakter van hun activiteiten de prijzen van hun handelswaar tot absurde hoogtes opstuwt. De Prohibition in de USA was een zegen voor de georganiseerde misdaad.
Een hele illegale, gewelddadige bedrijfstak is ontstaan door bepaalde producten op de verboden lijst te zetten. De belastingbetaler betaalt ondertussen de rekening. Miljarden worden uitgegeven aan het opsporen, vervolgen en opsluiten van drugscriminelen. Zowel aan de aanbod als vraagzijde. Maar het lost niets en op en verandert niets aan het feit dat veel mensen graag een hijs of een snuif tot zich nemen.
Zouden we allemaal massaal meer gaan blowen, snuiven, spuiten en slikken als het legaal was? Ik geloof er niets van. In Nederland met een relatief mild drugsbeleid wordt niet meer gebruikt dan in andere landen. Jongeren zullen natuurlijk altijd blijven experimenteren. En er zal altijd een deel van de gebruikers over de scheef gaan en in de problemen komen door overmatig gebruik. Net zoals met alcohol. Maar voor de overgrote meerderheid is het business as usual.
Nu hebben wij hier in Nederland ten aanzien van softdrugs natuurlijk al ons fijne gedoogbeleid maar dat is een schizofrene en hypocriete constructie. De verkoop en bezit toestaan maar de bevoorrading illegaal verklaren. Hoe verzin je het? Dan is alles helemaal verbieden een helderder keuze maar dat stopt het verbruik en dus handel nooit.
Legaliseren dus. Natuurlijk moet zoiets in internationaal verband dus daar (en niet alleen daar) zit helaas een behoorlijk praktisch probleem. Maar stel dat we het in Europees verband eens konden worden. Ik wordt al high van de gedachte alleen.
In deze tijden van economisch zwaar weer zie je alle politieke partijen hun vaste stokpaardjes aan hervormingen, bezuinigingen en belastingverhogingen berijden maar over een forse besparing die criminelen treft hoor je ook de voortvarende ‘Kunduzcoaltie’ niet. Jammer. De overheid kan enorm besparen in het justitiële apparaat dat jaarlijks ongeveer 10 miljard euro kost. Het aandeel drugscriminaliteit in het totaal wordt vaak op 50% geschat dus dat is een kostenpost van 5 miljard. En natuurlijk zijn de feitelijke maatschappelijke kosten van drugscriminaliteit veel hoger door tal van ‘externaliteiten’ zoals het illegaal aftappen van stroom door kwekers.
Alles bij elkaar dus een besparingspotentieel waar rechts en links hun vingers bij kunnen aflikken. En als we er nog wat accijnzen opzetten dan wordt het zowaar een bron van overheidsinkomsten. Het financieringstekort is zo weggewerkt en we kunnen onder het genot van een middel naar keuze weer ouderwets vroeg met pensioen. Het is tijd voor een nuchtere kijk op het drugsbeleid.
Het heeft geen zin om moralistisch het één te verbieden, het ander te gedogen en de rest toe te staan. Ik ben het met de Rasta’s eens. Niet omdat ik hun voorkeuren deel maar omdat onze ‘war on drugs’ dweilen met de (geld)kraan open is.
Drs. Ewoud Jansen is econoom & publicist. Hij werkt als hogeschooldocent Finance & Accounting, Fontys Hogescholen
International Business & Management Studies