Privaat onderwijs in de sloppenwijken

Door Molinari

29 juni 2010

Waarom juist arme mensen gebaat zijn bij privaat onderwijs.

Het ligt niet voor de hand om in sloppenwijken te zoeken naar private scholen. In de sloppenwijken van Afrika en India leven mensen immers in grote armoede. Als ik het heb over privaat onderwijs in Nederland dan maken mensen zich zorgen over de kosten. Kunnen mensen het schoolgeld wel betalen? De betaalbaarheid is één van de grootste zorgen bij privaat onderwijs. Als in Nederland betaalbaarheid een probleem is dan is het in arme landen toch zeker onhaalbaar? Wat dat betreft is de sloppenwijk de grootste uitdaging die je je kan bedenken. Als kapitalisme daar betere uitkomsten weet te realiseren dan socialisme, mogen we dan eindelijk het socialisme failliet verklaren.

Als kapitalisme in de sloppenwijken betere resultaten weet te realiseren dan socialisme, mogen we dan eindelijk het socialisme dood verklaren?

Het was allerlei hulporganisaties al opgevallen dat er in de sloppenwijken eigen initiatieven werden opgestart voor onderwijs. Volledig private initiatieven die met simpele middelen werden opgezet. Maar niemand die hier eigenlijk onderzoek naar deed totdat professor Tooley dat deed. Inmiddels is hij vele malen onderscheiden voor zijn baanbrekende werk. De meeste mensen hebben een blinde vlek op dit gebied. Zij zijn ervan overtuigd dat socialisme beter is voor de armen. Mensen willen nog wel geloven dat kapitalisme leidt tot een gemiddeld hogere welvaart, maar dat het ook zou kunnen leiden tot een hogere welvaart voor de armsten dat is voor veel mensen nauwelijks voor te stellen. Onderzoek is dus niet nodig vindt men. Men nam aan dat de kwaliteit wel slecht moest wezen in deze private scholen en dat de omstandigheden slecht moesten zijn. Het is in de gedachte van mensen onmogelijk dat ongereguleerde scholen in arme sloppenwijken beter onderwijs kunnen leveren dan de gratis publieke scholen die heel veel subsidie krijgen. Weer anderen geloven simpelweg niet dat er private scholen zijn in de arme sloppenwijken. Dit is gewoon absurd dat privaat onderwijs dat toch normaal gesproken voor de elite is zelfstandig en zonder hulp zou kunnen bestaan in een sloppenwijk. Tooley echter kwam tot hele andere conclusies nadat hij zijn onderzoek had gedaan.

Mensen willen nog wel geloven dat kapitalisme leidt tot een gemiddeld hogere welvaart, maar dat het ook zou kunnen leiden tot een hogere welvaart voor de armsten dat is voor veel mensen nauwelijks voor te stellen.

De landen onder de Sahara hebben vaak een inkomen per hoofd van de bevolking dat minder dan duizend euro per jaar bedraagt. En in de sloppenwijken wonen dan nog de armsten van deze bevolking. Het gaat om mensen die in hun eigen onderhoud voorzien door bijvoorbeeld te vissen. De mannen gaan overdag vissen en de vrouwen verkopen de vis op de markt. Het is een eenvoudig bestaan. Mensen verdienen met een dergelijk bestaan ongeveer vijftig dollar per maand. Kunnen ze daar dan nog schoolgeld van betalen.

De wijk Kibera in Kenia is waarschijnlijk de grootste sloppenwijk in heel Afrika. In 2003 is daar door de overheid gratis onderwijs ingevoerd. Dit project werd mede gefinancierd door de Wereldbank. De overheidsscholen aldaar verlaagden hun schoolgeld naar nul. Dit betekende uiteraard grote concurrentie voor de private scholen die voornamelijk gefinancierd werden uit het schoolgeld. De private scholen werden slechts voor een klein deel gefinancierd uit liefdadigheid. De meeste scholen moesten kostendekkend draaien..

Wat was nu het resultaat van dit gratis onderwijs? Het eerste verrassende resultaat is dat er minder leerlingen naar school gingen na invoering van gratis onderwijs. De private scholen boden namelijk al gratis plekken aan leerlingen die dat nodig hadden. Het schoolgeld bedraagt ongeveer drie dollar per maand, maar met een laag inkomen kan dat toch nog veel zijn. Daarom waren er voor mensen met grote gezinnen en voor wezen gratis plaatsen. Kinderen werden niet aan hun lot overgelaten door deze private scholen. Het personeel in deze scholen werd geleid door een combinatie van commerciële en ideologische motieven. De werknemers van deze scholen werken daar om aan inkomsten te komen, maar ook omdat ze hart hebben voor kinderen. Degenen die geen hart voor de zaak hebben leveren slecht werk en worden ontslagen. Iets dat op de publieke scholen niet zal gebeuren door de stevige juridische bescherming die de docenten daar hebben.

Kinderen werden niet aan hun lot overgelaten door deze private scholen. Het personeel in deze scholen werd geleid door een combinatie van commerciële en ideologische motieven.

Na het invoeren van gratis onderwijs zagen de private scholen hun leerlingenaantal teruglopen. Opvallend daarbij was dat vooral de middenklasse koos voor een overheidsschool. De allerarmsten bleven in het privaat onderwijs. Daar is ook een goede verklaring voor. Het gratis onderwijs had namelijk allerlei verborgen kosten zoals verplichte uniformen die moesten worden aangeschaft of extra reiskosten die gemaakt moesten worden. Het reizen kan een grote belasting zijn in deze gebieden waar het niet altijd veilig is. Ouders sturen hun kinderen niet graag over grote afstanden door de stad heen uit angst voor de criminaliteit. Met name de wezen vielen buiten de boot. Hun private school moest sluiten door de concurrentie, maar het gratis onderwijs was voor hun ook niet toegankelijk. Een ander probleem was dat de weeskinderen vaak extra begeleiding nodig hadden die de overheidsscholen niet boden. Bij de private scholen is de begeleiding juist behoorlijk intensief.

Sommige ouders brachten hun kinderen overigens na een tijdje toch weer terug naar private scholen omdat daar de kwaliteit beter was. In de overheidsscholen waren de klassen veel groter, er was weinig begeleiding en er waren veel ongemotiveerde docenten. In de private scholen bestonden de klassen uit ongeveer uit twintig leerlingen terwijl dat bij overheidsscholen wel op kon lopen tot het vijfvoudige. Verder bleek dat het gemaakte werk van de leerlingen nauwelijks werd gecontroleerd op de overheidsscholen. En deze ouders waren gewend dat het werk van hun kinderen zorgvuldig werd nagekeken op de private scholen.

Tooley heeft ook toetsen afgenomen bij de leerlingen om het niveau te testen. Ondanks dat op de private scholen de ouders gemiddeld een lager inkomen hadden scoorden de leerlingen beter. De private scholen leverden een betere kwaliteit met minder middelen. Bedenk hierbij dat zij het zonder subsidie moesten redden en dus te maken hadden met de nodige concurrentievervalsing.

Ondanks dat op de private scholen de ouders gemiddeld een lager inkomen hadden scoorden de leerlingen beter. De private scholen leverden een betere kwaliteit met minder middelen.

Ook ten aanzien van kosten deden de private scholen het stukken beter. Zij boden onderwijs voor minder dan de helft van de kosten. De salarissen op de overheidsscholen waren gemiddeld drie keer zo hoog. Daarbij moet opgemerkt worden dat private scholen kwalitatief slechtere schoolgebouwen hadden. De overheidsscholen zaten in een echt gebouw. De private scholen zaten vaak in de buitenlucht onder een geïmproviseerd dak. Maar het ging hier om Afrika dus dit was zeker geen beperking voor het leerrendement.

De grotere efficiëntie is van essentieel belang in een arm land. Arme landen zijn arm omdat ze een tekort hebben aan productiemiddelen. Alles is er eigenlijk schaars. De overheid produceert niet, maar kan alleen maar herverdelen. Deze herverdeling is echter wel zeer kostbaar. Ervaring leert dat vergelijkbare taken door de overheid voor minstens de dubbele kosten worden uitgevoerd. Ook als de overheid sterke bemoeienissen heeft met het project maar het niet zelf uitvoert gaat deze regel op. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de Noord-Zuidlijn.

In arme landen kan deze herverdeling tot grote problemen leiden. Er is niet veel en dat betekent dat verspilling extra kostbaar is. Dit effect is dus zelfs zo sterk dat het armste deel van de bevolking uiteindelijk slechter af is door deze “sociale” oplossing. En als je zo arm bent dan is slechter af zijn een groot drama. Denk aan de weeskinderen die nu geen toegang meer hebben tot onderwijs en goede begeleiding. Wat zal er gebeuren met deze kinderen?

Het private onderwijs in de sloppenwijken is toegankelijk voor alle groepen en levert betere kwaliteit.

Het privaat onderwijs speelt ook sneller in op de behoeften van de leerlingen. In India is een grote IT sector waarin veel werk te krijgen is. Maar dan moet je wel engels beheersen en goed zijn in wiskunde. De private scholen spelen hierop in en passen het programma direct aan zodat dit het beste aansluit bij de behoeften.

Privaat onderwijs doet het in de sloppenwijken beter dat het gratis onderwijs dat de staat levert. Het private onderwijs is toegankelijk voor alle groepen en levert betere kwaliteit. Dus zelfs in de sloppenwijken geeft het kapitalisme betere uitkomsten. De vrije markt en vrijwillige oplossingen zijn juist voor de armsten van essentieel belang. Juist voor hun kan een kleine verbetering al heel veel verschil maken.
Zie hier het originele rapport van Tooley:

Gerelateerde links:
- Issues - Onderwijs
- Domme Amerikanen - John Stossel
- De Leraar als Dompteur - Fleur Jurgens
- De Superschool - Fleur Jurgens
- Bevrijd de Gezondheidszorg en het Onderwijs - Karel Beckman
- Overheid en onderwijs
- Waarom het onderwijs volledig geprivatiseerd moet worden - Molinari