Shell in Nigeria: Het belang van eigendomsrechten

Door Redactie

21 juni 2010

Shell richt een ravage aan in de Niger Delta en dit wordt mogelijk gemaakt door een gebrek aan eigendomsrechten.

Zembla bericht:

De ogen van de wereld zijn al wekenlang gericht op de golf van Mexico, waar BP een olielek probeert te stoppen, diep onder het zeeoppervlak. Ondertussen voltrekt zich in de Niger Delta, het zuidelijke deel van Nigeria, al 50 jaar een olieramp. Sinds de oliemaatschappijen daar hun jacht op olie begonnen, is er naar schatting 1,5 miljoen ton olie over de landbouwgronden en in de moerassen gestroomd.

Die vervuiling gaat onverminderd door. De bevolking wil dat het eindelijk stopt en richt zijn woede op Shell. De leidende Nederlands/Britse oliegigant maakt miljarden winst, maar wordt ervan beschuldigd milieu en mensenrechten op te offeren. ZEMBLA trok naar de Niger Delta en zag de praktijken van Shell.

Kingsley Chinda, commissaris milieuzaken van de Nigeriaanse provincie Rivers State, is duidelijk: “De woede van de bevolking komt voort uit de manier waarop de oliemaatschappijen te werk gaan”. Voorbeelden hiervan treffen we in de hele Niger Delta aan. In het dorpje Jk4 toont dorpshoofd B. Ulolo de twintigste lekkage in een jaar tijd, veroorzaakt door oude en gebrekkige pijpleidingen van Shell. In Goi, een dorpje midden in het kwetsbare Deltagebied, ligt de ruwe olie nog op de oevers van de kreken, terwijl Shell het volgens inwoner Eric Barizaa als opgeruimd beschouwd. De vis is verdwenen, samen met het mangrovebos. Het drinkwater is aangetast, de kinderen van het dorp spelen in het met olie bedekte water.

Lees verder.

Wat moeten libertariërs als voorstanders van een vrije markt hiervan denken? Het belangrijkste punt is dat libertariërs niet per se verdedigers van bedrijven zijn, maar van de markt. Als bedrijven de overheid gebruiken om bijvoorbeeld ongestoord te kunnen vervuilen, dan zijn libertariërs hier absoluut op tegen. Een vrije markt daarentegen veronderstelt eigendomsrechten en de bescherming hiervan.

De oplossing is de grond niet in handen van corrupte politici te laten, maar te verdelen onder de bevolking zodat die direct controle heeft over zowel de winsten als de kosten.

Een cruciaal probleem hier - een probleem dat in de Zembla-documentaire ook impliciet genoemd wordt - is dat zowel de oliegebieden als de door Shell vervuilde gebieden (moerassen, kreken, landbouwgronden) overheidsbezit zijn waardoor een bedrijf als Shell hooguit politici die het feitelijke beheer uitoefenen hoeft te overtuigen, of groepen in de bevolking tegen elkaar kan uitspelen. Zelfs als gebieden prive-bezit zijn is er in Nigeria een uiterst gebrekkig rechtssysteem waar eigendomsrechten niet beschermd worden. De lokale bevolking heeft dus weinig instrumenten om van de oliewinning te profiteren en nauwelijks instrumenten om de vervuiling van de gebieden die voor hen van belang zijn tegen te gaan.

In een werkelijk vrije markt zijn de oliegebieden privaat bezit en zouden de eigenaars en de andere mensen en bedrijven met wie zij samenwerken profiteren en zouden zij absoluut niet het bezit van andere mensen en bedrijven mogen vervuilen. Waar nu de winsten geprivatiseerd worden en de kosten afgewenteld op de Nigeriaanse bevolking, zou in een werkelijk vrije markt de vervuiler voor alle kosten opdraaien en zouden er niet miljoenen of miljarden dollars in de zakken van de corrupte Nigeriaanse overheid verdwijnen.

De oplossing is een volledige privatisering van de betreffende gebieden. In de praktijk zou dit betekenen dat de grond onder de bevolking verdeeld wordt of dat aandelen op de grond worden uitgeschreven en die aandelen aan de bevolking gegeven worden die ze vervolgens zelf kan behouden of verhandelen op de markt (dit is de manier waarop het uiterst succesvolle privatiseringsprogramma in Tsjechoslowakijke werd uitgevoerd na de val van de Muur).

MeerVrijheid schreef eerder over een libertarisch perspectief op milieu en milieuvervuiling.

MeerVrijheid staat voor de vrijheid van het individu en de daarbij horende vrije markt. Maar vrije markt wil niet zeggen dat bedrijven ongereguleerd het milieu mogen vervuilen. De vrije markt is gebaseerd op respect voor eigendomsrechten.

Iedereen mag met zijn eigendom doen wat hij wil, maar mag het eigendom van een ander niet beschadigen. Je mag dus niet door milieuvervuiling de gezondheid van een ander aantasten. En je mag niet de lucht, het water of het land van een ander vervuilen. Milieuvervuiling mag dus in het algemeen niet. In dat opzicht zijn we het eens met de meeste andere politieke richtingen en partijen.

MeerVrijheid is voor het tegengaan van milieuvervuiling door:

1.Eigendomsrechten. Weinig boeren zullen hun eigen land vervuilen. In communistische landen waar al het land en water collectief bezit is, heeft niemand een prikkel om het schoon te houden. Als je de grond, het water, etc. van je buurman vervuilt ben je daarvoor aansprakelijk en kun je voor de rechter gedaagd te worden, waarbij je eventueel een schadevergoeding zult moeten betalen. Het boek Free Market Environmentalism laat vele voorbeelden zien van hoe vervuiling door particuliere eigendomsrechten wordt voorkomen.

Lees verder.

En John Stossel legde in deze documentaire uit waarom bedrijven vaak helemaal geen voorstander van een vrije markt zijn.

Gerelateerde links:
- Vrijheid en milieu
- Issues: Milieu
- Introductie tot een vrije markt aanpak van milieuproblemen
- Globaliseringsspecial