Private pensioenen

Door Molinari

2 juni 2010

Kunnen we pensioenen aan de vrije markt overlaten?

Met de hele discussie rond de AOW-leeftijd beginnen veel mensen zich af te vragen of er nog wel een pensioen is op hun oude dag. De leeftijd gaat nu twee jaartjes omhoog, maar heel veel mensen hebben toch ook wel door dat de voorgestelde bezuinigingen geen hout snijden. De schuld zal de komende jaren dus nog wel oplopen. En met een hogere staatsschuld blijft er minder over voor andere uitgaven in de toekomst. Daarom sta ik nu stil bij een mogelijke privatisering van de gehele pensioenen inclusief AOW.

Ten aanzien van de AOW zou je voor de huidige generatie over kunnen stappen op een privaat stelsel. Dit betekent dat mensen zelf sparen voor hun pensioen. Momenteel wordt de AOW gefinancierd door middel van een omslagstelsel. Dus de belastingbetaler betaalt voor de ouderen van nu. Er wordt dus geen geld gespaard voor later. In de toekomst als er meer ouderen zijn ten opzichte van werkenden levert dat problemen op. In een privaat stelsel bouw je je eigen spaarpotje op. Je hebt dan de keuze om naar eigen inzicht een bedrag opzij te zetten voor later. De huidige AOW is voor iedereen onafhankelijk van de bijdrage die je geleverd hebt. In een privaat systeem zul je als je jong bent geld apart moeten zetten. Dan moet je dus wel inkomen hebben om apart te zetten.

Met de hele discussie rond de AOW-leeftijd beginnen veel mensen zich af te vragen of er nog wel een pensioen is op hun oude dag.

Er ontstaat dus een kwestie van toegankelijkheid. Zijn de pensioenen wel toegankelijk voor de mensen met een lager of geen inkomen? Momenteel zijn alle ouderen nagenoeg financieel zelfstandig. In een privaat systeem zijn er vele mogelijkheden. Maar daarbij is het zeker niet gegarandeerd dat iedereen een pensioen heeft. Het voordeel van een pensioen is dat het heel ver weg is. Je kunt er dus ver van tevoren voor sparen. Dus zelfs als je maar een deel van je leven productief bent geweest dan heb je wel geld apart kunnen zetten.

Wat zijn nu de mogelijkheden als je toch niet voldoende geld apart hebt gezet. De eerste mogelijkheid is natuurlijk langer doorwerken. Je kan nog wat langer werken, eventueel in deeltijd, om zo aan inkomen te komen. Voor een aantal mensen zal deze keuze heel welkom zijn, want die willen graag langer doorwerken. Voor hun is het dan een voordeel dat ze ook niet zoveel geld apart hoeven te zetten. Dus langer doorwerken wordt gelijk op individueel niveau beloond.

Dan is er de mogelijkheid dat je steun krijgt uit je omgeving. Vroeger was het gebruikelijk dat je opgevangen werd door je kinderen als je niet meer kon werken. En dit leverde misschien ongemakken op het hoefde niet te betekenen dat de ouderen in diepe armoede leven. In ons moderne leven is het ook een mogelijkheid dat we voor onze ouders zorgen. Dat kan direct door je ouders bij je in te laten wonen. Het is ook mogelijk dat ouders financiële ondersteuning krijgen om rond te komen. In deze situatie springt de omgeving op vrijwillige basis in om mensen te ondersteunen. In de huidige situatie wordt deze “solidariteit” afgedwongen. Maar daarvoor is een geweldsmonopolist noodzakelijk met alle nadelen die dat meebrengt.

In het huidige overheidssysteem wordt er geen geld gespaard voor later.

Het is wel goed om te bedenken dat deze situatie maar voor een klein deel van de ouderen zal spelen. Heel veel ouderen hebben namelijk wel gespaard. Het voornaamste spaarpotje is het eigen huis. In het huis zit veel geld. Door dit huis te verkopen en over te stappen op een huurhuis kun je heel veel geld bij elkaar krijgen. Het gebruik van je huis als oudedagsvoorziening scheelt ook weer dubbele kosten. Nu sparen we en voor ons huis en voor ons pensioen. We zouden ook de mogelijkheid moeten hebben om minder pensioen op te bouwen omdat we al een huis hebben.

Verder hebben heel veel mensen voldoende inkomen tijdens hun productieve leven om geld apart te zetten voor hun oude dag. De problemen rond toegankelijkheid van de pensioenen spelen zich af rond een beperkte groep mensen en ook voor deze groep zijn deze problemen op te lossen.

Ten aanzien van de gewone pensioenen is er een deels private situatie. Maar de overheidsinmenging is nog heel groot. Om naar een echt private situatie te gaan zal er nog veel regelgeving moeten worden afgebouwd.

Ten eerste is het opbouwen van pensioen verplicht voor werknemers. Pensioen is geen keuze, maar het is verplicht. Als jij het op een andere manier wil doen dan is dat even pech. In een private situatie zullen de oplossingen gebaseerd zijn op vrijwilligheid. Daardoor kun je je oude dag inrichten zoals jij dat het beste vindt.

Een ander groot probleem is de geldschepping van de overheid. De overheid vergroot de geldhoeveelheid elk jaar weer en dat zorgt voor inflatie. Deze inflatie tast de waarde van de pensioenen aan. De vergroting van de geldhoeveelheid vergroot de inflatie en drukt de rentestand. Beide aspecten zijn negatief voor de gepensioneerden. Het reële rendement op de pensioengelden gaat daardoor achteruit.

Het gelddrukbeleid van de overheid zorgt ervoor dat je pensioen minder waard wordt.

Verder heb je weinig invloed op de samenstelling van de portefeuille. Dat is momenteel een probleem, want het betekent dat je veel geld hebt zitten in eurobeleggingen. En hoe zal de euro er over twintig of dertig jaar voorstaan? Doordat de pensioengelden afhankelijk zijn van overheidsbeleid is de waarde ongewis. Pensioenen zijn sterk gebonden aan de financiële markten en die zijn afhankelijk van het door de overheid gemonopoliseerde geld. Voor een stabiel privaat pensioen hebben we dus ook een private munt nodig.

Een grote bron van onzekerheid is de mogelijkheid dat het pensioenfonds failliet gaat. In een private situatie kun je je hier veel beter tegen indekken. Je zou bijvoorbeeld bij verschillende pensioenfondsen vermogen op kunnen bouwen. Verder zou je niet afhankelijk zijn van pensioenfondsen. Elke vorm van sparen is een mogelijkheid. Dus je kan in eigen beheer beleggen of goud apart zetten voor later. Zo zijn er voldoende mogelijkheden om je in te dekken tegen een faillissement.

Als je nog wat jaren te gaan hebt tot je pensioen dan moet je zorgen dat je nog wat extra achter de hand hebt om je in te dekken tegen het falende overheidsbeleid.

Heel anders dan in de huidige situatie waar we sterk afhankelijk zijn van het overheidsbeleid. Een grotere staatsschuld en een verzwakkende euro zijn slecht voor het pensioenvermogen. De situatie rond de euro kan heel negatief uitpakken voor met name degenen die veel geld hebben zitten in hun pensioenfonds. Verder gaat het ruime monetaire beleid ten koste van de pensioenvermogens.

Private pensioenen hebben een aantal nadelen ten aanzien van toegankelijkheid die naar mijn mening op te lossen zijn. De huidige situatie leidt tot veel onzekerheid voor iedereen. Als je nog wat jaren te gaan hebt tot je pensioen dan moet je zorgen dat je nog wat extra achter de hand hebt om je in te dekken tegen het falende overheidsbeleid. Dit houdt wel in dat je dan dubbel betaalt. De huidige situatie leidt tot veel onzekerheid, en dat terwijl juist je pensioen je belangrijkste zekerheid zou moeten zijn voor later.