Herverdeling

Door Bart Croughs

5 augustus 2002

De uitzending van SBS 6 over de opgraving van Pim Fortuyn heeft, zoals te verwachten viel, weer heel wat geweeklaag in de pers opgeroepen over de terreur van de kijkcijfers en het toenemende verval der zeden.

Dat de doorsnee Hollandse intellectueel bezwaar maakt tegen de commercialisering van de televisie en de daarmee gepaard gaande behoefte om kijkers te trekken is begrijpelijk. In de goeie oude tijd, toen de omroepen nog allemaal van dwangbijdragen leefden en dus geen moeite hoefden te doen om de kijkers te plezieren, waren kijkcijfers van ondergeschikt belang. De opiniemakers hadden nog flinke invloed op wat er kon worden uitgezonden. Voor omroepen loonde het niet om programma's uit te zenden waarvan te verwachten viel dat ze bij de spraakmakende gemeente in slechte aarde zou vallen; het enige wat je ermee bereikte was dat je door het slijk werd gehaald, zonder dat er wat tegenover stond.

Maar sinds er omroepen bestaan die in hun eigen onderhoud moeten voorzien is dat veranderd. Je wordt weliswaar ook als commerciele omroepbaas door het slijk gehaald wanneer je taboedoorbrekende, vernieuwende, spraakmakende, maar cultureel incorrecte programma's uitzend (Big Brother, Seks voor de Buch, Opgraving Pim Fortuyn), maar dat is van secundair belang. Het belangrijkst is dat je je aandeelhouders mooie winstcijfers kan presenteren. En daarvoor is het nodig dat je programma’s kijkers trekken – ook de kijkers waar de elite op neerkijkt.

Door de toegenomen marktwerking is het steeds minder de praatjesmakende klasse die bepaalt wat er wordt uitgezonden, en steeds meer de massa anonieme kijkers. Kortom, er is een flinke herverdeling van macht gaande, en dat zint degenen die hun macht kwijtraken begrijpelijkerwijs niet. Vermakelijk is wel dat de oude machthebbers grotendeels van progressieve snit zijn, en dus volgens hun eigen ideologie deze herverdeling van macht van de elite naar het gewone volk zouden moeten toejuichen; maar in plaats daarvan gaan ze er met groot enthousiasme tegen tekeer.

Herverdeling van macht is kennelijk minder aantrekkelijk wanneer het je eigen macht is die wordt herverdeeld.

Bart Croughs



Deze column verscheen eerder in HP/De Tijd