17 april 2010
De laatste tijd wordt er weer geklaagd over de wildoverlast. De boeren hebben last van deze beesten. Ze beschadigen de gewassen en de omheining. Bewoners van sommige regio's klagen ook over schade. Deze problemen zijn wellicht terecht, maar dat is geen reden voor de overheid om in te grijpen.
Verder zijn er ook klachten van milieuorganisaties. Zij vinden dat er betere oplossingen zijn zoals het gebruik van betere hekken. Zij reageren weer op voorstellen die de provincie doet om de beesten af te schieten.
Door je er niet mee te bemoeien kun je beide partijen tevreden stellen. Daarbij geef je de boeren de mogelijkheden om het probleem op te lossen, maar verder doe je niet. De partijen zullen op deze manier zelf de optimale oplossing zoeken. Oftewel de beste oplossing is dat het wildbeheer wordt geprivatiseerd.
Stel dat een boer last heeft van wild op zijn terrein. Hij kan nu niet meer zeuren om hulp van de overheid. De boer zal zelf een oplossing moeten vinden. Hij kan kiezen tussen betere hekken of het afschieten van het wild. De boer zal een afweging moeten maken. Hij zal de kosten en opbrengsten van de alternatieven in kaart moeten brengen. Hij kan zijn hek laten verstevigen of hij moet jagers inhuren om het wild af te laten schieten. Wellicht zijn er zelfs hobbyjagers die de klus vrijwillig willen doen. De kosten worden dus neergelegd bij degene die de overlast ervaart. Daardoor komt er een efficiënte oplossing. De mensen die met het probleem zitten weten over het algemeen wat de beste oplossing is. En door ze zelf te laten betalen zorgen we ervoor dat er ook gezocht wordt naar een efficiënte oplossing. Als je het probleem kan afschuiven op de belastingbetaler hoef je je immers niet druk te maken over de kosten.
Nu is men nog wel eens geneigd om te zeggen dat deze oplossing duurder is omdat de boer nu veel geld kwijt is. Men vergeet wel eens dat een private oplossing zeker niet duurder is dan de publieke. Het verschil tussen beide oplossingen is dat de kosten door iemand anders betaald worden. In plaats van de belastingbetaler moet de boer nu betalen. En daarbij is belangrijk dat als iemand zelf betaalt dat hij een stuk zuiniger met het geld om zal springen. De verspilling zal dus waarschijnlijk afnemen. Neem je genoeg van dergelijke maatregelen dan kun je de belasting flink verlagen.
De milieubeweging zal misschien niet gelukkig zijn met de uitkomst. De boer kiest misschien een alternatief waar zij problemen mee hebben. Maar dat is geen probleem want zij kunnen ook actie ondernemen. Er zijn twee manieren om het gedrag van de boer te veranderen. Ze kunnen gaan voor de finnanciële prikkel of ze kunnen zijn reputatie aanvallen.
De milieubeweging heeft leden en kan geld inzamelen. Daarmee kunnen ze de boer overhalen om te kiezen voor een diervriendelijke oplossing. Stel dat een hek duurder is dan afschieten. De milieubeweging zou dan het verschil kunnen betalen. Ze hoeven niet het hele hekwerk te betalen. Ze moeten de boer net genoeg geven zodat de hekken aantrekkelijker worden dan het afschieten.
De milieubeweging kan ook kiezen voor een media-offensief. Ze kunnen foto's maken van het afschieten en deze verspreiden. Op deze manier kunnen ze proberen het publiek te overtuigen van de wreedheid van het afschieten. Slagen ze hierin dan zal de boer bakzeil moeten halen. Voor een bedrijf is reputatie heel belangrijk. De boer heeft vele afnemers en deze zullen niet geassocieerd willen worden met deze praktijken.
Het is goed mogelijk dat de boer van tevoren al rekening houdt met de publieke opinie. Voor het goed functioneren van zijn bedrijf is een goede reputatie van belang. Bij min of meer gelijke kosten zal de boer dus zeker neigen naar die oplossing die de beste reputatie oplevert. De boer zal waarschijnlijk alleen tegen het maatschappelijk belang ingaan als het verschil in kosten zeer hoog. Dit betekent ook dat de milieubeweging niet veel geld bij hoeft te leggen om de boer over te halen als dat zelfs al nodig is.
De kans is daarom groot dat de boeren er niet voor zullen kiezen om wild af te schieten. Als je dergelijke impopulaire acties door de overheid kan laten doen is er geen gevaar voor reputatieschade. Verder kun je op die manier ook de kosten afwentelen. Dat maakt het aantrekkelijk voor de boeren om bij de overheid te gaan bedelen. De overheid krijgt alle kritiek van de dierenactivisten over zich heen en zij dragen ook alle overige kosten. Op deze manier werkt de overheid als een soort bliksemafleider voor de boeren. Het maatschappelijk belang wordt hier zeker niet mee gediend. Het overheidsoptreden werkt averechts.
Voor bewoners van gebieden waar wildoverlast is geldt iets dergelijks. Zij kunnen ook de afweging maken tussen betere omheining of afschieten. Een betere omheining is hier waarschijnlijk veel makkelijker te realiseren. De overlast van wild hoort bij het betreffende woongebied. Dat dit extra kosten meebrengt zal tot uiting komen in de huizenprijzen en de huren. De kosten voor wonen zullen in dit gebied hoger zijn dan in andere gebieden. En dat is ook goed want op deze manier geven de prijzen alle informatie weer. Dit kan ertoe leiden dat minder mensen ervoor kiezen om in gebieden te wonen waar wildoverlast is. Dat lost het probleem ook al deels op. De mensen die er wel gaan wonen weten dat ze te maken krijgen met extra kosten en kunnen hier rekening mee houden.
Er is geen noodzaak voor ingrijpen door de overheid. Als de overheid dit probleem 'oplost' dan draait de belastingbetaler op voor de kosten. De betrokken partijen zijn heel goed in staat om zelf tot een oplossing te komen. Het enige dat nodig is, is dat ze de vrijheid krijgen om hun eigen problemen op te lossen.
Molinari is een alias refererend naar Gustave de Molinari, een Belgische econoom uit de 19de eeuw.
De Molinari was een van de eerste economen die voorstander was van de privatisering van politie- en defensietaken.