15 juli 2009
Maar laat ik beginnen te vertellen welke ontwikkelingen tot dit interview hebben geleid.
Een schitterend ongeluk, de televisieserie van de VPRO over moderne wetenschappers, werd in intellectuele kringen heftig bekritiseerd omdat er alleen maar mannen waren uitgenodigd. Schandelijk seksistisch en discriminerend, luidde het oordeel. Uiteraard noemde geen van de klagers vrouwelijke wetenschappers die hetzelfde niveau hadden als de uitgenodigde mannen - dergelijke vrouwen liggen nu eenmaal niet voor het oprapen.
Desondanks was de VPRO zwaar aangeslagen door de kritiek. Dat juist de meest linkse omroep als een reactionair clubje vrouwenhaters te kijk werd gezet! Dat konden ze niet zomaar op zich laten zitten, zoveel was duidelijk.
De VPRO heeft ruimschoots revanche genomen. Om hun feministische gezindheid in tweede instantie alsnog te kunnen bewijzen, werd een nieuw blik wetenschappers opengetrokken, in de serie Geleerd in augustus. Dit keer werden alleen Nederlandse wetenschappers uitgenodigd: een slimme zet, omdat op die manier minder zou opvallen dat de uitgenodigde vrouwen bepaald niet van internationale allure waren.
Hoewel vrouwelijke wetenschappers, ondanks alle positieve discriminatie op onze feministische universiteiten, nog steeds niet veel bijzonders presteren - slechts vier procent van de Nederlandse hoogleraren is vrouw - waren maar liefst twee van de vijf geleerde gasten van de VPRO van het vrouwelijk geslacht. Waarlijk een prestatie van formaat van de VPRO, waarvoor deze omroep veel te weinig waardering heeft gekregen.
En om eventueel overgebleven critici ('nog steeds geen 50%!') bij voorbaat de wind uit de zeilen te nemen, ging de VPRO zelfs zover Rosi Braidotti uit te nodigen, hoogleraar vrouwenstudies in Utrecht. Een keus die ook om andere redenen voor de hand lag: wie vrouwelijke academici wil uitnodigen die de top hebben bereikt op hun vakgebied, komt al snel bij de vrouwenstudies terecht, omdat dit nu eenmaal het enige vakgebied is waar de concurrentie van mannen ontbreekt.
Opmerkelijk is overigens dat ondanks het ontbreken van mannelijke concurrentie men zelfs bij vrouwenstudies nog moeite heeft om geschikte vrouwelijke hoogleraren te vinden. Dit blijkt wel uit het feit dat Christien Brinkgreve hoogleraar vrouwenstudies is geworden. Voorts had de universiteit van Utrecht zoveel moeite een geschikte vrouw te vinden dat zelfs een warhoofd als Rosi Braidotti in Nederland kennelijk niet voorhanden was; zij moest helemaal uit Italië worden gehaald.
De vakgroep vrouwenstudies aan de universiteit van Amsterdam ten slotte dreigde zelfs te worden opgeheven omdat men geen 'professorabele' vrouwen kon vinden. En dan te bedenken dat zelfs Christien Brinkgreve en Rosi Braidotti in Nederland 'professorabel' worden geacht! Ik zal deze ontluisterende feiten voor de verandering eens op een vrouwvriendelijke manier verklaren: er lopen op de Nederlandse universiteiten wel vrouwen rond die echt iets in hun mars hebben, maar die mijden de vrouwenstudies als de pest.
Toch valt het uitnodigen van Rosi Braidotti door de VPRO toe te juichen. Het idee dat 'vrouwenstudies' tot de wetenschappen behoort, is onder progressieve intellectuelen vrij wijd verbreid, en de VPRO komt de eer toe deze misvatting krachtig te hebben bestreden: geen betere propaganda tegen vrouwenstudies dan drie uur lang een hoogleraar vrouwenstudies aan het woord te laten. Iedereen die nog een laatste restje gezond verstand bezat, en die meende dat vrouwenstudies meer met wetenschap te maken heeft dan andere vrouwelijke bezigheden zoals naaien, pottenbakken of breien, zal na het aanhoren van Rosi's wartaal definitief van deze misvatting genezen zijn.
Feministen hebben het tegenwoordig erg zwaar om duidelijk te maken dat vrouwen nog steeds onderdrukt worden. Gelijke rechten zijn al lang bereikt, op verschillende gebieden hebben vrouwen zelfs meer rechten, dus waar kunnen ze nog over klagen? Rosi omzeilt dit probleem heel handig. 'Het probleem is feminisme,' schreef ze in een bui van ongekende openhartigheid. 'Het ontplooien van het vrouwelijk subject-zijn is het antwoord.' 'Wat betekent dat?' vroeg de interviewer in alle onschuld. Rosi legde uit: 'Ik wil dat vrouwen het recht krijgen om te handelen als subject. En dat recht hebben we nog niet verworven.' De interviewer slikte, knikte, en ging over op een ander onderwerp. Volgende keer toch maar weer een man uitnodigen, zag je hem denken.
Rosi's oplossing van het feministische probleem is bewonderenswaardig, ik kan niet anders zeggen. Formuleer geen concrete eisen, want die worden direct ingewilligd, en wat moet je dan? Met Rosi's toverformule kunnen de feministen tot in lengte van dagen blijven klagen over de seksistische maatschappij die maar blijft beletten dat het vrouwelijk subject-zijn wordt ontplooid, over de onderdrukkende heterostructuren die vrouwen maar blijven verhinderen te handelen als subject. Het risico dat de Tweede Kamer een wet aanneemt waarin deze vrouwenrechten worden vastgelegd, is zo goed als nihil.
Zoals zoveel feministen bracht ook Rosi de oorlog ter sprake om de onderdrukte positie van de vrouw toe te lichten. Uiteraard kwamen de vrouwonvriendelijke verkrachtingen in het voormalige Joegoslavië ter sprake. 'Het fundamentele probleem van oorlog wordt gevormd door de verkrachtingen', aldus Rosi. (De absurde stelling dat verkrachting een zwaarder misdrijf is dan moord, wordt ook al door onze politici verkondigd.
In Opzij verklaarde minister Kooymans hierover: 'Mannen kun je doodschieten, maar vrouwen kun je nog valser aanpakken.') Maar ook de Golfoorlog ontbrak niet. Rosi citeerde met instemming haar zwakzinnige zuster in de strijd Nawal El Saadawi, die verklaard had dat de Golfoorlog een neokoloniale uitroeiingsoorlog was.
Wat was er volgens Rosi nu precies zo vrouwonvriendelijk aan de Golfoorlog? Het waren, zoals in alle oorlogen, bijna alleen mannen die crepeerden. Verder kregen duizenden soldaten last van een geheimzinnige ziekte - weer bijna allemaal mannen. Hoe nu de vrouwonvriendelijkheid van deze oorlog te bewijzen? Eenvoudig: een aantal van deze zieke soldaten kreeg zieke kinderen. Van die zieke kinderen was vijftig procent van het vrouwelijke geslacht. In beeld verscheen een ziek meisje van een jaar of twee: vrouwelijk slachtoffer van de Golfoorlog!
Je zou bijna gaan betreuren dat Rosi geen echte wetenschap beoefent: met een dergelijke inventiviteit zouden belangwekkende ontdekkingen waarschijnlijk niet lang op zich laten wachten.
Het gedeelte over abortus was het meest onthullend. Met nieuwe technieken zoals echografie werd ontdekt dat het menselijke leven in de baarmoeder veel eerder begint dan altijd was aangenomen. Dit zou een nieuw argument tegen abortus kunnen betekenen. Commentaar van Rosi: een verbod op al het biotechnologisch onderzoek, zoals door sommige van haar geloofsgenotes wordt bepleit, vindt ze wat overdreven, maar 'er zijn dingen die je niet hoeft te weten'.
Kortom: als de feministische ideologie in gevaar komt door nieuwe ontdekkingen, dienen de ogen voor die nieuwe ontdekkingen met kracht gesloten te worden. Vooral de naïviteit waarmee Rosi haar stalinistische denkbeelden verkondigt is ontroerend. Een ander argument van Rosi tegen echografie was - geloof het of niet - dat deze techniek ontwikkeld is als onderdeel van de oorlogvoering met onderzeeërs... Nou ja, feministes hebben nu eenmaal een afkeer van mannelijke rationaliteit, en vertrouwen meer op gevoel en intuïtie.
Dat Rosi een fragment uitkoos uit de documentaire The silent scream, waarin een foetus werd getoond die op het punt stond geaborteerd te worden, is niet erg slim van haar. De beelden waren weliswaar erg vaag, en ze werden weggedraaid net voor het punt waarop de kijker zou moeten overgeven, maar ze waren desondanks akelig genoeg. Niet voor niets worden we in Nederland doodgegooid met beelden over 'het wonder der geboorte', terwijl het wonder der abortus nooit te zien is. Een belangrijke reden waarom in Amerika abortus zo controversieel is, is dat men daar wel rustig die beelden uitzendt. Amerikanen weten waarover ze praten, in tegenstelling tot de even ruimdenkende als onwetende Europeanen.
Waren in Nederland tot voor kort alleen de EO-kijkers op de hoogte van de praktijk van abortus, nu werden door toedoen van Rosi ook de VPRO-kijkers geïnformeerd; een geïnfiltreerde agent van het patriarchaat zou het Rosi niet hebben verbeterd.
Zoals in bijna alles zag Rosi ook in The silent scream een seksistische samenzwering van het mannelijke patriarchaat om de oude onderdrukkende structuren te herstellen. En dat terwijl deze film alleen werd uitgezonden door de meest marginale omroep van ons bestel (de EO), en dus door niemand met enige invloed werd gezien. - Als er al sprake is van een samenzwering, dan is het een samenzwering van de overige omroepen om dit soort beelden niet uit te zenden, omdat anders het volk weleens tot schandelijke, vrouwonvriendelijke opvattingen zou kunnen worden verleid.
Als afsluiting geef ik een citaat dat Rosi (en eigenlijk alle feministen) bijzonder goed typeert. 'Je klinkt erg zeker van wat je zegt,' zei de interviewer, nadat Rosi haar zoveelste onzinstelling had geponeerd. 'Hoe weet je dat het waar is?'
'Ik geloof er hartstochtelijk in.'
Bart Croughs (1966) is een van de vruchtbaarste libertarische geesten van Nederland. Hij is afgestudeerd in de filosofie en was voorheen hoofdredacteur van het tijdschrift "Reactie".
Bart Croughs schreef het boek "In de naam van de vrouw, de homo en de allochtoon". U kunt het bestellen bij Lulu.com of delen ervan hier lezen. Het is een humoristische en felle aanval op het links intellectuele denken in Nederland en legt op zeer leesbare wijze de inconsequenties ervan bloot.
Verder schreef hij voor Playboy zijn eigen column in de periode van maart 1997 tot en met augustus 1998. Gedurende enkele jaren had Croughs een column in het opinieweekblad HP/de Tijd.