Defending the undefendable - Introductie

Door Walter Block

10 juli 2002

De mensen die in dit boek aan u voorgesteld worden staan bekend als booswichten, en de dingen waar ze zich mee bezig houden worden door iedereen als slecht en schadelijk beschouwd.

Soms wordt de hele samenleving veroordeeld omdat die dergelijke weerzinwekkende figuren heeft voortgebracht. Niettemin zal dit boek zich richten op de volgende stellingen:

1. Zij maken zich niet schuldig aan daden van geweld;

2. In bijna alle gevallen dragen zij iets nuttigs bij tot onze samenleving;

3. Als we hun activiteiten verbieden, dan is dat in ons eigen nadeel.

De drijfveer voor dit boek is het Libertarisme. De grondregel van deze denkwijze luidt als volgt: Het is ontoelaatbaar om agressie uit te oefenen jegens niet-agressieve personen. Onder agressie wordt niet verstaan: Assertiviteit, weerbarstigheid, concurrentiedrang, avontuurlijkheid, lichtgeraaktheid, of onvriendelijkheid.

Wat we bedoelen met agressie is de aanwending van geweld, zoals het geval is bij moord, verkrachting, beroving of ontvoering. Libertarisme is niet hetzelfde als pacifisme; het sluit niet het gebruik van geweld uit t.b.v. van zelfverdediging of zelfs als antwoord op geweld wat men heeft ondergaan. De Libertarische filosofie veroordeelt alleen de start van gewelddadig optreden--het gebruik van geweld tegen een niet-gewelddadig persoon of diens bezittingen.
 

Bereid tot een vrijwillige transactie

Er is niets verkeerds of controversieels aan een dergelijke opvatting. De meeste mensen zijn het er van ganser harte mee eens. In feite maakt dit principe onlosmakelijk deel uit van onze Westerse beschaving, verankerd in onze wetten, de Grondwet en de natuurwetten.

Het bijzondere van het Libertarisme ligt niet in het poneren van dit grondprincipe, maar in de streng konsekwente, ja zelfs maniakale wijze waarop dit beginsel wordt toegepast. Om een voorbeeld te geven: De meeste mensen zien geen tegenstelling tussen dit principe en ons belastingsysteem. Libertariërs wel.

Belastingheffing gaat tegen de grondstelling in, omdat het agressie ten gevolge heeft tegen niet-agressieve burgers die weigeren te betalen. Het maakt in het geheel niets uit dat de overheid goederen en diensten aanbiedt in ruil voor het belastinggeld. Het belangrijkste is dat de zogenaamde "transactie" (belastinggeld voor overheidsdiensten) gedwongen is.

Het staat u niet vrij het aanbod af te wijzen. Noch doet het feit dat de meerderheid van de burgerij deze verplichte vorm van belasting onderschrijft er iets toe. Het gebruik van geweld, zelfs wanneer dit door de meerderheid wordt gesteund, is ontoelaatbaar. Het Libertarisme keurt het af, niet alleen op dit punt, maar waar het ook voorkomt.

Nog een verschil tussen de opvattingen van Libertariërs en die van de overige leden van onze samenleving is de keerzijde van de opvatting dat de inzet van geweld een slechte zaak is. De Libertariërs stellen dat, uit politicologisch oogpunt, alles wat niet leidt tot het gebruik van geweld niet kwaadaardig is en derhalve niet strafbaar zou moeten zijn. En dit is dan de grondslag van mijn betoog. De zogenaamde "slechterikken" zijn in deze zin helemaal zo kwaad niet, want zij worden niet gewelddadig jegens niet-gewelddadige personen.

Zodra we ons maar realiseren dat niemand in deze verzameling van "schurken" die we onder de loep gaan nemen zich echt schuldig maakt aan gewelddadige afpersing, is het ook niet moeilijk om ook het tweede punt te accepteren: Vrijwel alle personen die we hier bespreken bewijzen de rest van de samenleving goede diensten. Deze mensen zijn geen agressors. Ze dringen zich aan niemand op. Als anderen van hun diensten gebruik willen maken, dan is deze interactie geheel vrijwillig.

Mensen gaan op vrijwillige transacties in omdat ze het gevoel hebben er voordeel uit te trekken. Aangezien deze mensen uit vrije wil met de "schurken" in zee gaan, moeten ze daaraan wel iets overhouden wat voor hen begerenswaardig is. De "schurken" moeten dus hun nut afwerpen.

De Libertariërs stellen dat, uit politicologisch oogpunt, alles wat niet leidt tot het gebruik van geweld niet kwaadaardig is en derhalve niet strafbaar zou moeten zijn.

De derde stelling volgt onvermijdelijk uit de vorige. Aangenomen dat vrijhandel (de enig mogelijke vorm van interactie voor hen die, net zoals de zondebokken zelf, geweld schuwen) altijd alle partijen voordeel moeten brengen, volgt daaruit dat het verbieden van de vrije markt alle partijen nadeel berokkent.

Mijn standpunt is in feite nog strikter. Ik wil de stelling poneren dat een verbod op de activiteiten van de mensen waarover we het hebben niet alleen eventuele deelnemers aan de transacties benadeelt, maar wel degelijk ook derden. Een schrijnend voorbeeld is het verbieden van de activiteiten van de heroïne-dealer.

Behalve de harde aanpak van de verkoper, waardoor op zijn beurt dan weer de koper benadeeld wordt, veroorzaakt het verbod op de heroïne-verkoop ook een groot deel van alle misdaad die onze samenleving teistert, alsmede de corruptie van politie-beambten, wat in sommige steden, zelfs leidt tot totale verloedering.

Het voornaamste punt wat ik in deze inleiding wil benadrukken--het kernpunt van mijn betoog--is dat er een cardinaal verschil bestaat tussen enerzijds het overgaan tot geweld, en anderzijds alle andere handelingen die, hoe weinig waardering we er ook voor mogen hebben, niets met geweld te maken hebben.

Het is uitsluitend agressief geweld waardoor de mensenrechten worden geschonden. Het uitsluiten van dit gewelddadig gedrag moet gezien worden als een grondregel van de samenleving.

De mensen waarover dit boek gaat, die door de media als monsters worden afgeschilderd en door bijna iedereen voetstoots worden geminacht, doen geen inbreuk op de rechten van anderen, en zouden dus niet bloot moeten staan aan gerechtelijke vervolging. In mijn opinie zijn zij zondebokken - ze timmeren aan de weg, hun kwetsbaarheid nodigt uit tot de aanval, maar zij moeten worden verdedigd als we een rechtvaardige samenleving voorstaan.

Dit boek breekt een lans voor de vrije markt. In het bijzonder wordt op deze plaats lof toegezwaaid aan die vrije ondernemers die juist het meest veracht worden door hun tegenstanders. Waarom? Als we kunnen aantonen dat het systeem van vraag en aanbod zelfs in deze extreme gevallen produktief is en tot ieders tevredenheid werkt, dan zegt dat wel iets over de vrije markt in het algemeen.

Het is evenwel belangrijk om één mogelijke misvatting recht te zetten: Dit boek beweert niet dat de vrije markt een morele economische instelling is. Het is onmiskenbaar dat de vrije handel de mensheid een overvloed aan consumptiegoederen en diensten heeft opgeleverd in de loop van de geschiedenis. Volkeren die niet onder dit systeem leven kijken met afgunst naar deze verworvenheden. Als we smaken, wensen en voorkeuren van de consument in aanmerking nemen, dan is de wereldmarkt het meest geëigende instrument om de mens tevreden te stellen.

Maar de wereldmarkt verschaft ook goederen en diensten - zoals gokken, prostitutie, pornografie, drugs (heroïne, cocaïne, enz.), alcohol, sigaretten, seksclubs, euthanasie - waarvan de morele correctheid op zijn minst aan bedenkingen onderhevig is, en die in sommige gevallen beslist immoreel geacht worden. Het systeem van vrije onderneming is dus niet op zich moreel verantwoord.

We kunnen eerder zeggen dat het, als een manier van consumenten-bevrediging, slechts zo moreel of immoreel is als de oogmerken van de deelnemers aan de markt zelf. Aangezien deze uiteenlopen, van verdorven en immoreel tot volkomen respectabel, moeten we de vrije markt zien als amoreel, dus noch moreel noch immoreel.

Libertarisme is dus geen levensovertuiging. Het pretendeert niet voor te schrijven hoe de mens behoort te leven.

Met andere woorden: De vrije markt is als het vuur, of een vuurwapen, of een mes, of een schrijfmachine of computer: Een uitstekend, doelmatig instrument om zowel goede als kwade doelen te verwezenlijken. D.m.v. vrije onderneming kunnen we prijzenswaardige dingen bewerkstelligen, maar precies het tegenovergestelde is ook mogelijk.

Hoe komen we er dan bij om de immorele activiteiten van sommige deelnemers aan de economie te verdedigen? Het antwoord wortelt in de filosofie van het Libertarisme, die zich beperkt tot de analyse van één enkele vraag. Die vraag luidt: Onder welke omstandigheden is geweld rechtmatig? En het antwoord is:

Geweld is alleen gerechtvaardigd als het dient tot zelfverdediging, of als antwoord op of vergelding voor eerder ondervonden geweld. Dit betekent, onder meer, dat de overheid zich niet het recht mag aanmeten om mensen die zich immoreel gedragen te straffen door hen te beboeten, op te sluiten, of zelfs (in sommige landen) van het leven te beroven - zolang deze lieden zich niet bezighouden met het toebrengen van of dreigen met fysiek geweld tegen de persoon of eigendommen van anderen.

Libertarisme is dus geen levensovertuiging. Het pretendeert niet voor te schrijven hoe de mens behoort te leven. Het bepaalt geen grenzen tussen goed en kwaad, tussen keurig en smerig, of tussen wat hoort en wat niet hoort.

De verdediging van figuren als de prostituee, de pornoboer, de drugsdealer op de hoek van de straat, enz. heeft zijn grenzen, en bestaat uitsluitend uit het argument dat zij tegen niet-agressieve klanten geen lichamelijk geweld gebruiken. Daarom zou dit, volgens het Libertarisme, ook tegen hen niet aangewend moeten worden. Dit betekent alleen dat deze activiteiten nergens gestraft zouden moeten worden met opsluiting of andere vormen van geweld; niet dat ze allemaal goed, netjes en lovenswaardig zijn.

Walter Block

Vertaling: W.G.