25 maart 2003
Het artikel 'Hervormingsplan voor de detailhandel' is ironisch bedoeld. De meeste argumenten die vaak gebruikt worden om te pleiten voor meer overheidsingrijpen in de gezondheidszorg zijn net zo goed van toepassing op de voedselvoorziening, terwijl we die, in tegenstelling tot de voormalig communistische landen met hun enorme wachtrijen voor schaars gevulde supermarkten, wel aan de vrije markt over laten:
“Gezondheidszorg is een eerste levensbehoefte en moet dus gegarandeerd worden door de overheid en niet zomaar aan de vrije markt overgelaten”
Maar voedsel is ook een eerste levensbehoefte en wórdt aan de vrije markt overgelaten. Er is geen overheid die zorgt voor “voldoende voorraden” of voor een eerlijke verdeling van de “beperkte hoeveelheid voedsel”. Vreemd genoeg zijn het juist de landen waar de overheid de verdeling “op zich genomen” heeft, de landen waar hongersnoden aan de orde van de dag zijn.
Een ander argument voor meer overheidscontrole heeft betrekking op een mogelijke tweedeling die zou ontstaan in de gezondheidzorg. De SP en de PvdA gebruiken dit argument regelmatig:
“Zonder ingrijpen van de overheid zou er een tweedeling in de zorg zijn, en rijke mensen betere zorg krijgen dan armen”
Rijke mensen krijgen, ondanks het overheidsingrijpen, allang betere zorg. De écht rijken weten de weg wel naar het buitenland als ze op een wachtlijst dreigen te belanden of als ze een nier nodig hebben. Ook bij voedsel zijn er mensen die geen vlees kunnen betalen en anderen die zich elke dag te buiten kunnen gaan aan kaviaar en sushi. Maar het is juist omdat de rijken 10 jaar geleden sushi gingen eten dat nu iedereen sushi bij Albert Heijn kan kopen. Als er 60 jaar geleden geen rijken waren die voor duizelingwekkende bedragen een vliegreis konden betalen dan zou www.sunweb.nl niet bestaan.
Doordat producenten bij innovatie eerst hoge kosten moeten maken, zijn het vooral de rijken die zich de nieuwe producten kunnen veroorloven. Maar door de prijzen die de rijken bereid zijn te betalen, kunnen de producenten verder investeren in hun productiemethoden en zo de kosten en dus de prijzen steeds verder omlaag brengen, zodat diezelfde producten voor de massa toegankelijk worden. Zo ging het met de auto, de televisie, de video, dvd, centrale verwarming enzovoorts.
“Als de overheid niet zou ingrijpen dan zou de markt zich alleen maar op de rijken richten”.
De waarheid is dat de markt zich juist op de massa richt. De meest succesvolle ondernemers zijn die ondernemers die zich hebben toegelegd op goedkope supermarkten zoals de Aldi of de Wal-Mart. En de enige manier waarop iemand als Henry Ford schathemeltjerijk kon worden, was door de auto betaalbaar te maken voor de massa.
Hoe Nederland profiteert van de Amerikaanse gezondheidszorg
Beide belangrijke kandidaten van de Democraten, Obama en Clinton, pleiten voor -voor de VS- vergaande maatregelen om de gezondheidszorg veel meer door de overheid te laten besturen. Voorstanders spreken van “universal healthcare”, tegenstanders van “socialized medicine”. Als de Democraten de presidentsverkiezingen winnen, zullen de te verwachte gevolgen niet beperkt blijven tot langere wachtlijsten en slechtere zorg in de Verenigde Staten. Ook de gezondheidszorg in Nederland en andere landen zal erop achteruit gaan.
Socialistische systemen kennen nauwelijks innovatie in technologie: Waarom zou de overheid proberen betere producten voor consumenten te maken als het toch een monopolie bezit en de consumenten nergens anders heen kunnen? Het is enkel door de vrije keuze van consumenten dat producenten innoveren en steeds betere producten op de markt brengen. En het is dus enkel doordat consumenten in de VS meer vrijheid en keuzemogelijkheden hebben in de gezondheidszorg dat Amerikaanse bedrijven en ziekenhuizen innoveren. De rest van de wereld profiteert vervolgens weer van die Amerikaanse innovatie, net zoals de communistische Sovjet-Unie profiteerde van technologische vernieuwing uit het vrije westen. Als de gezondheidszorg in de VS verder gesocialiseerd wordt, zal die innovatie afgeremd worden en kunnen wij minder meeprofiteren.
De Amerikaanse gezondheidszorg: verre van vrij
De huidige Amerikaanse gezondheidszorg is weliswaar een stuk vrijer dan die in bijvoorbeeld Nederland, maar het is verre van een puur vrije marktsysteem. Niet alleen spendeert de Amerikaanse overheid per jaar ongeveer 670 miljard dollar aan gezondheidszorg, ze reguleert de gezondheidszorg sterk door middel van bijvoorbeeld licentie-en vergunningssystemen, controles op prijzen en op werkwijzen-en omstandigheden van ziekenhuizen en door de Food and Drug Administration die bepaalt welke medicijnen op de markt mogen komen en onder welke voorwaarden.
In plaats van een puur socialistisch systeem is het huidige Amerikaanse systeem meer mercantilistisch: verliezen worden afgewenteld op de belastingbetaler, terwijl de private partijen zoals ziekenhuizen, pharmaceutische bedrijven, verzekeringsmaatschappijen en dokters de winst opstrijken.
De Republikeinen willen weliswaar het systeem niet verder richting puur socialisme brengen zoals de Democraten voorstaan en zoals het geval is in veel Europese landen zoals Nederland, maar behalve iemand als Ron Paul is geen van hen voorstander van een werkelijke liberalisering van de gezondheidszorg. President Bush maakte het helemaal bont door hoogstpersoonlijk verantwoordelijk te zijn voor de grootste uitbreiding van de verzorgingsstaat sinds 'the Great Society': zijn 'prescription drug benefits' programma zal de komende 10 jaar zeker 700 miljard dollar kosten.