Over privatiseringen en staatsbedrijven

Door Redactie

9 maart 2008

Weekblad Intermediair bracht enige tijd geleden een overzicht van de geschiedenis van staatsbedrijven en privatiseringen in Nederland en de rest van de wereld.

Enkele interessante feiten uit dit onderzoek:

- Zowel de Postbank, de ING Bank, ABN Amro en Fortis hebben hun roots in staatsbedrijven.

- De staat had in 1985 belangen in 40 bedrijven. Hoewel sindsdien veel bedrijven zijn geprivatiseerd, heeft de staat nog altijd in 35 ondernemingen belangen.

- De directeuren van staatsbedrijven als Schiphol, de NS, Connexxion, Essent en Nuon verdienen minstens zoveel als hun collega’s bij beursgenoteerde bedrijven van een vergelijkbare omvang.

- In 1799 nationaliseerde de Nederlandse staat – Nederland was toen bezet door de Fransen – alle postbedrijven. Het doel daarvan was de vorming van een sterk centralistisch staatspostbedrijf naar Frans voorbeeld.

- Het grootste bedrijf ter wereld is vermoedelijk het Saoedi-Arabische Aramco. Dit staatsoliebedrijf bezit eenvijfde van alle oliereserves in de wereld. 

- Met de huidige olieprijs zijn die reserves €16 biljoen waard, ofwel zestienduizend miljard .Ter vergelijking: de reserves van Shell vertegenwoordigen € 0,7 biljoen. 

- Afgemeten aan het aantal medewerkers zijn de Indiase spoorwegen ’s werelds grootste staatsonderneming. Op de loonlijst staan 1,5 miljoen mensen.

Bart Croughs schreef eerder over privatiseringen en 'privatiseringen':

Wat is er volgens de SP en haar sympathisanten precies mis mee om zoveel mogelijk zaken op de vrije markt te laten produceren? Theoretische argumenten waarom de overheid goederen en diensten efficienter zou kunnen produceren dan bedrijven, worden in het pamflet nauwelijks gegeven; wel worden er een aantal voorbeelden gegeven van verondersteld marktfalen. Zo wordt er verwezen naar de problemen bij de Nederlandse Spoorwegen, terwijl het toch niet echt geheim is dat de NS van de overheid een monopolie heeft gekregen op het leeuwedeel van het personenvervoer. De essentie van de vrije markt – vrije concurrentie – ontbreekt. 

Een ander voorbeeld van verondersteld marktfalen is de postbezorging. Er wordt geklaagd dat “de private onderneming TNT” er moeite mee heeft om brieven die voor zes uur ’s avonds worden gepost, de volgende dag te bezorgen. Alweer wordt vergeten te vermelden dat concurrentie op het bezorgen van brieven door de overheid zo goed als onmogelijk wordt gemaakt: de ‘private onderneming’ TNT heeft nog steeds het monopolie op brieven onder de 100 gram. 

Helemaal bont maken Marijnissen en de zijnen het wanneer ze verwijzen naar de de stroomcrisis in Californie: “En wie durft er sinds de energiecrisis in het geheel geliberaliseerde Californië nog te beweren dat een vrije stroommarkt een zegen voor de mensheid zal blijken te zijn?” Geheel geliberaliseerd? Oorzaak voor de crisis was dat het de stroomdistributeurs door de overheid was verboden om de gestegen kosten voor de stroom door te berekenen aan de klanten, waardoor ze gedwongen werden met verlies te werken, en uiteindelijk in financiele moeilijkheden kwamen. Het was wederom niet de onzichtbare hand van de markt die faalde, maar de al te zichtbare hand van de staat.

Lees verder.