Een "stimuleringspakket"?

Door Thomas Sowell

11 februari 2008

Het Amerikaanse congres bereidt zich voor om een "stimulerings"-pakket te maken om een verslechtering van de Amerikaanse economie te helpen verzachten.

Maar is dit wel een gebied waar het waarschijnlijk is dat overheidsinterventie zou kunnen helpen?

Zowel de Democraten als Republikeinen lijken ervan overtuigd dat de federale overheid een “stimuleringspakket” moet samenstellen met maatregelen die een verslechtering van de economie zouden moeten tegengaan. Alleen dat zou al genoeg moeten zijn om ons eraan te herinneren dat de “the devil in the details” is;  zaken die beide partijen willen, zijn vaak twee keer zo slecht als dingen die maar één partij wil. Een interventie die gesteund wordt door beide partijen is zo goed als zeker een grabbelton van inconsistente maatregelen die bij elkaar gegooid zijn om de stemmen te krijgen van mensen met tegenovergestelde ideeën over wat er zou moeten gebeuren.

Het idee van een stimuleringspakket is gebaseerd op het algemene idee dat de overheid bepaalde dingen kan doen om de economie te verbeteren. Helaas is er een enorm verschil tussen wat de overheid kan doen en datgene wat ze waarschijnlijk gaat doen.

'[Z]aken die beide [politieke] partijen willen, zijn vaak twee keer zo slecht als dingen die maar één partij wil.'

Economen kennen allerlei scenario's waarin overheidsingrijpen verbeteringen kunnen opleveren, door een recessie te bestrijden, door de binnenlandse markt te reguleren, of door de internationale handel te besturen. Sommigen denken dat altijd als er sprake is van “marktfalen” er ingegrepen moet worden door de overheid.

Natuurlijk kunnen markten falen. Alles wat menselijk is kan falen. Maar als de topslagman Alex Rodriguez drie keer mis slaat bij honkbal, wordt hij dan door de Yankees vervangen door een pitcher? Niemand zou het in hoofd halen zoiets voor te stellen. Als het om sport gaan zijn we veel rationeler dan als het om politiek gaat. Het feit dat de markt niet doet wat wij zouden willen is geen reden om automatisch aan te nemen dat de overheid het beter zou kunnen doen.
  De Depressie in de jaren '30
Er zijn teveel voorbeelden van overheidsingrijpen die het alleen maar erger maakte, met als meest tragische voorbeeld de Grote Depressie in de 30er jaren. Links wil graag geloven dat de beurskrach van 1929 het falen van de vrije markt aantoonde en dat de maatregelen van het New Deal programma in de 30er jaren de redding was. De krach van 1987 was echter net zo groot, maar Ronald Reagan gaf niet toe aan de luide roep om interventie. Het resultaat was niet een nieuwe Grote Depressie maar een periode van tientallen jaren met grote voorspoed.

'Het feit dat de markt niet doet wat wij zouden willen is geen reden om automatisch aan te nemen dat de overheid het beter zou kunnen doen.'

In de periode voor de presidenten Herbert Hoover en Franklin D. Roosevelt zou niemand verwachten dat de overheid zou ingrijpen als de aandelenbeurzen zouden inzakken of als de economie zou verslechteren.

Als toen de beurs crashte of de economie achteruitging dan loste het zichzelf sneller en minder pijnlijk op dan de Grote Depressie in de 30er jaren, net zoals de crisis in 1987.

De resultaten van overheidsinterventie in het verleden zijn een stuk minder indrukwekkend dan de retoriek eromheen.

Eén van de grootste problemen met overheidsingrijpen in de economie is dat politici meestal noch de kennis, noch de drijfveren hebben om op het juiste moment in te grijpen. Bruce Bartlett heeft erop gewezen dat het meeste overheidsingrijpen tijdens recessies te laat komt; het probleem dat opgelost zou moeten worden heeft zichzelf al opgelost en overheidsingrijpen kan leiden tot nieuwe problemen.
 

'De resultaten van overheidsinterventie in het verleden zijn een stuk minder indrukwekkend dan de retoriek eromheen.'

Fundamenteler is dat markten zich met een reden aanpassen. De reden is dat mensen een prijs betalen voor hun foute inschattingen en vergissingen. Overheidsingrijpen is meestal gebaseerd op een poging om te verhinderen dat ze die prijs hoeven te betalen. Mensen die veel te ver zijn gegaan door een huis te kopen die ze zich niet konden veroorloven worden nu afgeschilderd als slachtoffers van een harteloze markt of van misleidende banken. Nog maar enkele jaren geleden verdienden mensen die roekeloos geld leenden nog geld door de pijlsnel stijgende huizenprijzen. Maar nu ze gevangen zijn in de op- en neergaande beweging die markten al eeuwen vertonen wordt de overheid geacht ze te hulp te schieten.

Het oplossen van korte-termijnproblemen, met name tijdens een verkiezingsjaar, leidt vaak tot lange-termijnproblemen. Geld in de economie pompen kan veel problemen verminderen, maar kijk niet raar op als het ook leidt tot stijgende inflatie en financiële repercussies over de hele wereld.
 
Thomas Sowell

Dit artikel verscheen eerder in CapitalismMagazine. Met dank aan JV voor de vertaling.