Woensdag Gehaktdag

Door Pamela Hemelrijk

10 december 2005

“Tot dank zal ik jou het laatst verslinden” zei de cycloop tegen Odysseus. Daar moet ik aan denken als ik de paniek zie waarmee Witteman, Meurders, Nieuwkerk nu de laatste kijkers bij Nederland 3 wegjagen, in een wanhopige poging om hun slaapverwekkende en tendentieuze snertprogramma’s van de ondergang te redden. Het plebs mag dan in hun ogen te dom zijn om hun meesterwerkjes te kunnen waarderen, het moet er wel voor blijven dokken. En de staat moet daarvoor zorgen, zoals de staat dat altijd heeft gedaan.

Die Publieke Omroepen toch! Jarenlang hebben ze gretig geheuld met de machthebbers. Terwijl anderen ploeterden om op eigen kracht het hoofd boven water te houden, lieten zij zich als een courtisane door het Rijk overladen met geschenken en privileges. Oppersnol Marcel van Dam (“la favorite du roi”), heeft aan zijn gehoereer zelfs een landgoed overgehouden waar Madame de Pompadour jaloers op zou zijn geweest. Ze hebben in hun omroepbesturen de ene politicus na de andere binnengehaald, in de hoop zo hun positie aan het hof te versterken. Ze hebben geld aangepakt van ministeries, die in ruil daarvoor de inhoud van programma’s mochten bepalen, tot de verhaallijnen in soaps aan toe. Ze hebben – eveneens tegen betaling – stierlijk vervelende propagandafilms over verkeersveiligheid, ruimtelijke ordening en gezondheidszorg uitgezonden die geheel en al door ministeries waren geproduceerd, zonder dat op de aftiteling te vermelden.

'[De publieke omroepen] gaven ministers en staatssecretarissen de regie over hun talkshows, door alle vragen voor te koken, alle leugens voor zoete koek te slikken en critici haastig het woord te ontnemen.'

Ze hebben zelf zitting genomen in de commissie-Wallage, die 50 miljoen extra liet uittrekken om “de communicatie naar de burger toe” beter door de overheid te laten sturen, “omdat die thans teveel door een onafhankelijke pers wordt gefilterd”. (Hoe Maria Henneman (AVRO Netwerk), Hans Laroes (NOS Journaal), Harry Lockefeer (Volkskrant) en Johan Oldekalter (Telegraaf) dáár hun handtekening onder hebben kunnen zetten, daar staat je verstand bij stil. Ze werden er, uiteraard, vet voor betaald.) Ze gaven ministers en staatssecretarissen de regie over hun talkshows, door alle vragen voor te koken, alle leugens voor zoete koek te slikken en critici haastig het woord te ontnemen. Zelfs De Leugen Regeert was niets meer dan een vehikel voor in opspraak geraakte officials, die van Felix Meurders ruim baan kregen om aan damage-control te doen, en alle beschuldigingen aan hun adres af te doen als laster en sensatiezucht.

Klokkenluiders werden straal genegeerd, hoe ontstellend hun boodschap ook was. Pas als ze door de autoriteiten in het gelijk werden gesteld, zoals Fred Spijkers, of de verkiezingen wonnen, zoals Paul van Buitenen, ruimde het NOS-Journaal morrend een paar minuten zendtijd voor ze in. Een man als Paul Ruijs, die tien jaar geleden al signaleerde dat onze rechtspraak een poel was geworden van corruptie en belangenverstrengeling, mocht nooit op de buis, behalve dan om in Het Zwarte Schaap door een tribune vol bekakte juristen te worden gevierendeeld. En om van Inge Diepman naar zijn hoofd te krijgen dat hij de media trachtte te manipuleren. Zelfs de schrijver van Woensdag Gehaktdag, die zijn vrouw in koelen bloede heeft afgeslacht, werd door dat spook met meer égards behandeld.

En nu is het ook voor jullie gehaktdag! Ja jongens, dat komt er nou van! Om de cycloop gunstig te stemmen hebben jullie hem zijn vijanden, smakelijk toebereid, als feestmaal aangeboden. Jullie hebben hem Janmaat voorgezet als aperitief, Hirsi Ali als hors d’oeuvre, Pim Fortuyn als hoofdmaaltijd en Theo van Gogh als dessert. En nu zijn jullie, als laatsten, zelf aan de beurt om opgediend te worden! Wisten jullie dat dan niet? Cyclopen zijn onverzadigbaar! Als ze de oppositie hebben verslonden beginnen ze aan hun supporters. Despoten haten al hun onderdanen, maar hun kruiperige lakeien en hermelijnvlooien verachten zij nog het allermeest. Waarom zouden ze jullie nog langer paaien en omkopen om hun politieke sluikreclame in jullie programma’s binnen te smokkelen? Ze hebben geen marionetten meer nodig! Ze gaan nu gewoon openlijk zelf Hilversum runnen!

Alle barrières tegen machtsmisbruik door de staat zijn namelijk afgebroken, met jullie loyale medewerking. Stommelingen! Dachten jullie nou echt dat ze jullie bij hun beleid betrokken omdat ze jullie advies op prijs stelden? Ze wilden absolute controle over de media! En jullie zijn er ingestonken. Jullie hebben het enige wapen tegen despotisme, de persvrijheid, ontmanteld in ruil voor staatsopdrachten, staatsprijzen en vetbetaalde adviesfuncties. En nu staan jullie zelf panisch om hulp te roepen tegen overmacht en willekeur. Vergeefs, want de kijkers zullen geen traan om jullie laten. Die hebben zich al lang geeuwend en walgend van jullie dodelijk saaie geflikflooi met de autoriteiten afgewend. Ze zijn er, dankzij jullie gecollaboreer, al lang aan gewend geraakt dat ze staatspropaganda voorgeschoteld krijgen in plaats van nieuws.

'Jullie hebben het enige wapen tegen despotisme, de persvrijheid, ontmanteld in ruil voor staatsopdrachten, staatsprijzen en vetbetaalde adviesfuncties. En nu staan jullie zelf panisch om hulp te roepen tegen overmacht en willekeur.'

Ze hebben zich er al lang bij neergelegd dat ze dag in dag uit worden bestookt met gemanipuleerde peilingen. Ze kijken er al lang niet meer van op dat het Sjoernaal geen woord vuil maakt aan het feit dat het Pentagon die Joint Strike Fighters, waarvoor wij zonodig 800 miljoen vooruit moesten betalen, bij nader inzien toch maar niet laat bouwen, omdat de oorlog in Irak een beetje te duur is uitgevallen. Ze zijn niet eens meer geschokt als de premier de pers schaamteloos opdraagt om voortaan meer “positief nieuws” te brengen. (Het Amerikaanse leger blijkt in Irak zenders te hebben omgekocht om dat te doen, maar hier nemen de autoriteiten die moeite niet eens meer; ze bevelen het gewoon. En de Journalistenvakbond valt ze nog bij ook.)

Ach, zullen de kijkers zeggen, wat maakt het in godsnaam nog uit. Ze zullen geen spier meer vertekken als Philip Freriks straks als anchorman van het Sjoernaal wordt opgevolgd door de chef van de Rijksvoorlichtingsdienst. Of door Annemarie Jorritsma. Of door Paul Rosenmöller. Of door Thom de Graaf. Nog even, en ze zijn glad vergeten dat het ooit anders is geweest. Ja, jongens en meisjes van de Publiekevrouwen Omroep, we zijn aan de wolven overgeleverd. Jullie worden bedankt.

Pamela Hemelrijk