12 april 2002
Niet dat ze werkelijk de problemen willen oplossen. Uiteraard staat voor een politicus het eigenbelang op nummer 1, het partijbelang komt daarna en dan komt mogelijk pas het landsbelang. Partijen en politici die zichzelf niet de koppositie toekennen hebben weinig overlevingskansen, nietwaar? Waarschijnlijk geloven ze echt dat het landsbelang voor hun bovenaan staat maar menig autoverkoper gelooft ook oprecht dat zijn auto het beste is voor de klant. De beste verkopers zijn namelijk diegenen die in hun eigen leugens geloven.
Vaak blijkt dat wanneer de problemen groter worden ondanks (of liever: dankzij) hun maatregelen, hun remedie bestaat uit nog meer regelgeving en betutteling. Zo waren de aanslagen van 11 september een goede reden voor de overheid om meer rechten aan de overheid toe te kennen. Ten einde de veiligheid te waarborgen werd gesproken om de politie meer bevoegdheden te geven. Voor minister van Boxtel was het gebrek aan integratie reden om het bestaanrecht van alle bijzondere scholen ter discussie te stellen en de vrije schoolkeuze in te perken. Voor minister Borst waren de problemen in de gezondheidszorg enkele jaren geleden reden om het bestaansrecht van privéklinieken ter discussie te stellen.
Politici houden dus van problemen om zo meer macht te verwerven. Net zoals een autogarage het liefst wil dat je auto technische mankementen vertoont. Het verschil is echter dat de automonteur je niet kan dwingen de kapotte auto bij hem te brengen ter reparatie. De overheid dwingt haar burgers wel haar diensten af te nemen (onderwijs, gezondheidszorg, veiligheid et cetera).
Je kunt natuurlijk betogen dat de democratie ervoor zorgt dat de overheid wel degelijk goed wordt aangestuurd door de burgers. Toch is dat maar in zeer geringe mate het geval. Je zou de vergelijking kunnen maken met een situatie waarbij je 1 keer in de 4 jaren aangeeft welk bedrijf zowel je auto mag repareren, je brood mag bakken, je kleren mag maken, je verzekeringen mag afhandelen etc. Tussentijds mag je niets zeggen over de lage kwaliteit van het brood en voor hoeveel broden je eigenlijk wilt betalen. Bovendien loop je nog de kans dat je de verkiezing verliest en dat je al deze diensten en producten moet betrekken van een bedrijf dat je helemaal niet wenste.
Kortom, de representative democratie is zeer weinig representatief. Het zou beter zijn wanneer mensen meer in staat werden gesteld hun eigen problemen op te lossen en hun eigen geld te besteden. De overheid geeft andermans geld uit aan anderen. Dat is de slechtste manier om geld uit te geven.
Toch kun je het de politici niet zo kwalijk nemen. Burgers denken al gauw: laat de overheid de problemen oplossen ("Zet maar op de gezamelijke rekening"). Burgers zien de overheid als een instelling waar ze niet rechtstreeks voor betalen maar wel rechtstreeks van kunnen ontvangen. Dus alle diensten die ze van de overheid ontvangen lijken gratis. Ter vergelijking: wanneer je met 20 mensen uit eten gaat met een gezamelijke rekening zullen weinigen zo netjes zijn zich een beetje in te houden. Zodra je je wel inhoudt en merkt dat een ander zich vol eet met kaviaar (voornamelijk op andermans kosten) zul je zelf weinig drempels kennen zijn gedrag te volgen. In economische termen heet zoiets " The tragedy of the commons".
Politici hebben het meestal over wetten, maatregelen en oplossingen maar meestal niet over belastingverhogingen. Die worden stilzwijgend doorgevoerd waardoor burgers denken dat overheidsgeld uit de lucht is komen vallen. Wanneer burgers zouden willen dat de overheid minder problemen oplost, zodat burgers het zelf naar eigen inzicht mogen doen, weten ze niet of daar voor hunzelf een belastingverlaging tegenover staat. Waarschijnlijk voelen ze al aan dat de overheid beter is in het innen van belasting dan het teruggeven.
© Meervrijheid.nl 2002