'Racisme'

Door Bart Croughs

28 april 2005

‘Allochtone jongens pleegden ‘racistische’ overvallen,” aldus een recente kop in NRC Handelsblad.

Het betrof allochtone jongeren in Haarlem die er een sport van maakten om blanken te beroven en te mishandelen. Een tweede NRC-kop, over aanvallen van allochtone jongeren op blanke scholieren in Parijs: “Frans onderzoek gevraagd naar ‘anti-blank racisme’.” De argeloze lezer zal zich hebben afgevraagd waarom de term ‘racisme’ hier tussen haakjes wordt gezet.

Zowel in Frankrijk als in Haarlem hebben de daders toegegeven uit haat jegens blanken te hebben gehandeld. In Frankrijk ging het geweld bovendien gepaard met anti-blanke scheldpartijen. Vanwaar dan toch die relativerende aanhalingstekens?

Een mogelijke oplossing van dit raadsel luidt als volgt: volgens een theorie die in progressieve kring een zekere populariteit geniet, kunnen alleen blanken racistisch zijn. Anti-blank racisme van allochtonen bestaat in deze visie niet. (Inderdaad, een nogal racistische theorie, maar het betreft hier anti-blank racisme, en dat bestaat niet, zodoende is er geen probleem.) Wanneer allochtonen racistisch geweld plegen jegens blanken, is dat dus geen racistisch geweld, maar ‘racistisch’ geweld.

Dit zou ook kunnen verklaren waarom een mislukte brandstichting in een islamitische school in Uden waarbij niemand gewond raakte zoveel meer aandacht trok dan de tientallen gewelddadige aanvallen van allochtonen op blanken in Haarlem. In het eerste geval ging het om autochtone jeugd die een allochtone school belaagde; dat is dus uiterst schandalig racisme. In het tweede geval ging het om allochtonen die blanken mishandelden; dat was hooguit ‘racisme’ – lang niet zo verontrustend.

Een andere voor de hand liggende verklaring voor het relativeren en wegmoffelen van racistisch geweld door allochtonen onder het gelijktijdig uitvergroten van blank racistisch geweld is de volgende. Racistisch geweld jegens allochtonen kan worden aangegrepen om rechtse rakkers de mond te snoeren: “Dat komt ervan als je de islam bekritiseert! Ophouden dus!”

Dit deuntje is de afgelopen weken dan ook in vele variaties te horen geweest. Racistisch geweld van allochtonen jegens blanken daarentegen kan politiek niet worden uitgebuit, maar speelt eerder types als Geert Wilders in de kaart. En dat is natuurlijk niet de bedoeling.

Bart Croughs

Deze column verscheen eerder in HP/De Tijd.