Maakbaarheidsidee ten einde?

Door Eline van den Broek

19 april 2005

De uitspraak van minister Hoogervorst dat ongezond leven geen recht is, is uiterst verbazingwekkend. Met andere woorden: gezond leven is een plicht. Een plicht waar iedereen zich aan moet houden om de verzorgingsstaat betaalbaar te houden.

Dat de zorgkosten in Nederland de spuigaten uitloopt wordt al jaren benadrukt. Uit overtuiging dat de kosten zullen dalen door regulering van het zorgstelsel is de overheid de afgelopen jaren steeds verder van huis geraakt. Vanaf volgend jaar wordt wéér een nieuw zorgstelsel van kracht, waarin ieder die veel zorgkosten maakt een extra toeslag betaalt bovenop de verplichte nominale premie van ruim 1000 euro per jaar. Daarbij wordt zuinig gebruik van zorg beloond via een no claim van 255 euro per jaar. Hiermee denkt de liberale minister de ‘live now, pay later’ maatschappij van nu te veranderen in een gezonde samenleving. En dat terwijl we dachten dat het maakbaarheidsidee inmiddels achterhaald was. Solidair is het in ieder geval wel: iedereen gaat er op achteruit.

Solidair is het [nieuwe zorgstelsel] in ieder geval wel: iedereen gaat er op achteruit.

Dat financiële prikkels belangrijk zijn in het nemen van verantwoordelijkheden voor de eigen gezondheid is een bekend gegeven. De vraag is dan of dit preventieve prikkels moeten zijn of corrigerende maatregelen. Zo is vorige week maandag de landelijke stoppen-met-rokenwedstrijd officieel van start gegaan. Quit & Win is een initiatief van KWF Kankerbestrijding en verzekeraars, waarbij rokers die willen stoppen kans kunnen maken op 1000 euro door zich voor deze wedstrijd aan te melden. Verwacht wordt dat kettingrokers hun verslaving door de wc spoelen voor de kans op een beloning van 250 pakjes sigaretten. Zal dit iets opleveren?

Het lijkt aannemelijker dat het voor de eigen rekening nemen van oplopende zorgkosten in de toekomst een sterkere prikkel zal zijn om mensen te motiveren gezonder te leven. Vandaar dat de Edmund Burke Stichting de minister vorig jaar adviseerde om een zorgspaarrekening in Nederland te faciliteren. De minister verklaarde in juni vorig jaar instinctief te voelen voor het idee om de eigen verantwoordelijkheid in de zorg te stimuleren via de introductie van een spaarsysteem. Dit zou de beoogde mentaliteitsverandering, die nodig is voor de duurzaamheid en doelmatigheid van het zorgstelsel, moeten bewerkstelligen.

Was Hoogervorst consequent geweest, dan had hij deze week moeten concluderen dat de verplichte verzorgingsstaat niet langer te betalen is. Wanneer zijn huidige redenering wordt doorgetrokken, dan moeten we ‘ongezonde’ burgers dus gaan straffen om gezonde burgers te belonen. De volgende stap is om gratis zorg te leveren voor gezonde mensen en dat te laten betalen door ongezonde mensen. Laten we stoppen de burger te betuttelen zodat hij zelf de vrijheid krijgt om gezonder te gaan leven.

Eline van den Broek

Eline van den Broek werkte voor de Edmund Burke Stichting, het platform voor conservatieve gedachtenvorming in Nederland.

Gerelateerde links:
- Artikelen over de verzorgingsstaat
- Artikelen over de gezondheidszorg
- Hoogervorst en de 'Fat Tax'
- Hoogervorst: 'Nederland dreigt onregeerbaar te worden'