Verderfelijke wetten

Door Theo Kars

16 februari 2005

Er bestaan twee soorten wetten: zinvolle en onnutte. De eerste hebben ten doel ons tegen anderen, en anderen tegen ons te beschermen. Iedereen begrijpt waarom rijden onder invloed van alcohol strafbaar is gesteld: om te voorkomen dat wij anderen letsel of schade toebrengen.

Er zijn echter ook wetten die uitsluitend ten doel hebben ons tegen onszelf te beschermen. Deze wetten, variërend van de verplichting op een bromfiets een valhelm te dragen tot een verbod op het produceren en verhandelen (en in sommige landen: gebruiken) van bepaalde drugs, vormen een inbreuk op onze persoonlijke vrijheid en getuigen van despotisme. Aangezien een mens zonder daarover geraadpleegd te worden het leven krijgt, moet hij ermee kunnen doen wat hem belieft, zolang hij daardoor anderen niet schaadt.

Wie anderen tegen zichzelf wil beschermen, wil beletten dat zij fouten maken en dus hun mogelijkheden beperken levenservaring op te doen. Als je geen fouten kunt maken, kun je er niet van leren. Bovendien blijkt herhaaldelijk dat wat goed voor de één is, een ander juist schaadt, vooral als je in het oordeel daarover ook het geestelijk welzijn betrekt. Een slaaptablet mag dan je lichaam schaden, maar kan in een bepaalde situatie een zegen voor je gehele organisme zijn. Alcohol heeft vele gunstige nevenwerkingen, en is bij matig gebruik bevorderlijk voor de gezondheid. Wij zijn lang niet altijd gediend met wat anderen nuttig voor ons vinden. Er zijn automobilisten verdronken doordat zij zich niet van hun gordel konden bevrijden, en bromfietsers verongelukt doordat zij door hun valhelm te laat een dalende slagboom opmerkten.

Wij kunnen nooit met zekerheid vaststellen wat goed of slecht voor een ander is, Iets wat ons schadelijk voor hem lykt, kan als gevolg van zijn aard, gezondheidstoestand, karakter of andere omstandighedenjuist heilzaam voor hem zijn. Het staat ons vrij hem onze mening daarover kenbaar te maken, maar wij hebben niet het recht hem onze wil op te leggen. Wij moeten beseffen dat iedereen van nature het beste met zichzelf voor heeft, meer van zichzelf houdt dan wij van hem en beter op de hoogte is van zijn omstandigheden dan wie ook, en hij op grond daarvan de teugels van zijn leven in handen dient te houden.

Wie het principe van de absolute persoonlijke vrijheid niet erkent, opent een doos van Pandora. Alles kan dan in principe strafbaar worden gesteld-van niet naar de kerk of moskee gaan en masturbatie tot roken en koffiedrinken. Sultan Mourat IV (bijgenaamd 'de Wrede') van het Ottomaanse rijk liet in de periode van 1633 tot 1640 meer dan dertigduizend mensen martelen en ter dood brengen wegens roken. In het zestiende-eeuwse Egypte was het bezit en drinken van koffie verboden. Mensen die wegens koffiedrinken waren veroordeeld, werden op een ezel door de stad geleid. De 'drooglegging' in de VS in het begin van de twintigste eeuw veroorzaakte een golf van criminaliteit en legde de fundamenten voor de maffia. Veertig jaar later begon vanuit dit door puriteinse betweters geregeerde land een heksenjacht op de producenten, handelaars en gebruikers van drugs-een vervolging die meer levens eist dan het gebruik van deze middelen: een goed gevoede heroïneverslaafde (of alcoholist) kan oud worden en een hogere leeftijd bereiken dan een geheelonthouder die tientallen kilo's overbodig vet met zich meetorst.

Inbreuken op de persoonlijke vrijheid van anderen 'voor hun eigen bestwil' getuigen dus niet alleen van despotisme, maar ook van domheid. Wie de geschiedenis van de mensheid kent, stelt vast dat ze bij elkaar oneindig meer ellende veroorzaken dan voorkomen.

Theo Kars

Deze tekst komt uit het boek "Praktisch verstand". Donderdagavond 17 februari zal de schrijver een voordracht houden bij politiek cafe MeerVrijheid