De verzorgingsstaat

Door Redactie

9 december 2004

Wie zich het lot van de zwakkeren in de samenleving aantrekt, zou willen dat hun aantal afneemt. Maar de verzorgingsstaat doet precies het omgekeerde. De verzorgingsstaat produceert juist hulpbehoevenden. Hij ontmoedigt zelfredzaamheid, stimuleert onverantwoordelijkheid, breekt familiebanden af en erodeert de natuurlijke neiging tot gemeenschapszin.

Ben je lui, asociaal, onverantwoordelijk of onbetrouwbaar? Geen probleem, zegt de overheid, hier heb je geld, zorg en begeleiding. En daar komt nog bij dat werkgevers slechte werknemers moeilijk kunnen ontslaan, scholen agressieve leerlingen moeilijk van school kunnen sturen en luidruchtige asociale huurders hun huis vrijwel niet kunnen worden uitgezet. Die onvrijheid stimuleert onverantwoordelijk gedrag.

De instanties van de verzorgingsstaat zijn gebaat bij een groeiend aantal hulpbehoevenden, net zoals een autoreparateur graag ziet dat auto’s mankementen vertonen. Dat moet ze niet aangerekend worden, want het is een logisch gevolg van het eigenbelang. Het verschil tussen staat en garage is echter essentieel. De staat kan rekenen op gegarandeerde klandizie via zijn verplichte verzekeringen, terwijl de garagehouder concurrentie ervaart en het moet hebben van mensen die vrijwillig binnenstappen. Waar beide organisaties in principe dezelfde prikkel van het eigenbelang ervaren zal de één zijn klanten slecht behandelen en de ander goed. Vrijheid van contract moedigt dus een betere moraal aan.

Alleen vrijwillige hulp heeft de stimulans in zich om een einde te maken aan de hulpbehoevendheid

De verzorgingsstaat is asociaal, omdat hij iedereen dwingt zich op te offeren voor anderen. Gedwongen solidariteit is geen solidariteit. Bovendien geeft de huidige sociale zekerheid geen echte zekerheid, want de overheid kan op elk moment de hoogtes en voorwaarden van haar uitkeringen aanpassen. Daarentegen zijn particuliere verzekeringsorganisaties verplicht zich te houden aan hun contracten. In combinatie met vakbonden, wijkverenigingen en charitatieve instellingen kunnen zij een sociaal vangnet verzorgen. Alleen vrijwillige hulp heeft de stimulans in zich om een einde te maken aan de hulpbehoevendheid. Daar is namelijk ook de hulpverlener bij gebaat. Vrijwillige hulp kijkt naar wat mensen nog kunnen en tracht de hulpverlening tijdelijk te houden. Het wil een hengel bieden waar de overheid een vis geeft, zodat mensen zich nuttig kunnen maken voor zichzelf en de samenleving.

Deze tekst is onderdeel van het libertarisch manifest

Gerelateerde links:
- Henry Sturman: Negen nadelen van de verzorgingsstaat (en één voordeel)
- Mary Ruwart: Maar…wat gebeurt er dan met de armen?
- Murray Rothbard: Liefdadigheid en armoede
- Thieu Vaessen: De valkuil van het armoedebeleid